Kanserin nedeni sadece sigara veya genetik gibi çok iyi bildiğimiz nedenler değil, virüsler de olabilir. Bazı durumlarda bir virüs, hücredeki DNA genetik kodunu değiştirerek kansere neden olabilir.
Virüslerin kansere neden olduğu sık görülmez ama bazen risk artabilir. Hangi kişilerde virüslerin kansere neden olma riski artar;
- Damar içi ilaçlar kullanmak ve iğneleri paylaşmak.
- Birden fazla partnerle korunmasız seks yapmak.
- Kanserle bağlantılı belirli virüslere karşı aşılanmamak.
Virüsler nasıl kansere neden olabilir?
İşte bir virüsün kansere nasıl neden olabileceği:
- Bir virüs sağlıklı bir hücreye girer.
- Hücrenin DNA’sına bağlanır ve genetik kodu değiştirmeye çalışarak vücudunuzdaki hücrelerin metabolizmasını değişitirir.
- Bu, hücrelerin anormal davranmasına neden olur.
- Bazı anormal hücreler kontrolden çıkarak kanserli bir tümör oluşturur.
Kanserle bağlantılı virüsler
Kanserle bağlantılı çok az virüs vardır. Yine de bazıları oldukça yaygın olabilir. Gelin bu virüslere tek tek bakalım:
Epstein-Barr virüsü (EBV)
Bu virüs en çok mononükleoza (mono) neden olmasıyla bilinir. Bazen “öpüşme hastalığı” olarak adlandırılır. Epstein-Barr virüsünün dünya nüfusunun yüzde 90’ından fazlasını enfekte ettiği tahmin edilmektedir. Çoğu zaman tükürük yoluyla bulaşmasına rağmen, bulaşma mekanizması genellikle belirsizdir. EBV ayrıca öksürme, hapşırma, kan, meni ve yakın temas yoluyla da bulaşabilir. EBV ömür boyu vücudunuzda kalır ve genellikle sorun yaratmaz.
EBV enfeksiyonu Burkitt lenfoması, Hodgkin lenfoması, HIV ile ilişkili lenfoma ve nakil sonrası lenfoma dahil olmak üzere birkaç farklı lenfoma tipinin gelişme olasılığını artırır. Ek olarak, EBV enfeksiyonu nazofaringeal kanser ve mide kanserine katkıda bulunabilir.
Şu anda EBV için bir aşı yoktur.
Epstein-Barr virüsü için bir aşı bulunmamakla birlikte, kişisel eşyaları, yiyecekleri, içecekleri paylaşmayarak veya virüse sahip birini öpmeyerek maruziyetinizi sınırlayabilirsiniz.
Hepatit B ve C
Bu virüsler, enfekte kanla, temas yoluyla ve enfekte bir kişiyle cinsel ilişkiye girerek yayılır. Bu virüslere sahip kişilerde hepatit veya iltihaplı bir karaciğer vardır. Enfeksiyon uzun sürerse siroz adı verilen karaciğerinizde kalıcı hasara yol açar. Siroz ise karaciğer kanserine yol açabilir.
HBV, dünya çapında kanser ölümlerinin üçüncü önde gelen nedeni olan hepatoselüler karsinomun (HCC), yani karaciğer kanserinin önde gelen nedenlerinden biridir.
HCV ise hepatoselüler karsinomun en yaygın nedenidir.
HBV enfeksiyonları oldukça bulaşıcıdır ve kontamine kan, ter veya gözyaşı ile temas yoluyla bulaşır. Ayrıca damar içi kullanılan iğnelerin paylaşılması, cinsel temas yoluyla ve anneden çocuğa yayılabilir.
Hepatit B için bir aşı mevcuttur.
HCV, öncelikle kan-kan nakli yoluyla bulaşır ve çoğu insan, uyuşturucu hazırlamak ve enjekte etmek için kullanılan iğneleri veya diğer ekipmanları paylaşarak enfekte olur. HCV için aşı yoktur. Bununla birlikte, yeni bulunan ilaçlar hepatit C’li çoğu kişiyi 8-12 haftada tedavi edebilir, Hepatit C’yi tamamen ortadan kaldırabilir.
İnsan herpes virüsü 8 (HHV-8)
Bu virüs çoğunlukla tükürük yoluyla bulaşır, ancak cinsel temas veya kan yoluyla da yayılabilir. Çoğu insanda semptomlara neden olmazken, özellikle bağışıklık sistemi zayıflamış kişilerde Kaposi sarkomuna neden olabilir.
İnsan herpes virüsü 8 ile enfeksiyon nadirdir.
İnsan herpes virüsü 8 ile ilişkili kanserlerin olasılığı, HIV ile yaşayan bireyler arasında önemli ölçüde daha yüksektir.
Prezervatif kullanarak güvenli seks yapmak ve cinsel partner sayınızı sınırlamak, insan herpes virüsü 8 ile enfekte olma şansınızı azaltabilir.
İnsan immün yetmezlik virüsü (HIV)
HIV, enfekte kanla temas ve enfekte bir kişiyle korunmasız cinsel ilişki yoluyla yayılır. En çok AIDS’e neden olduğu bilinmesine rağmen, HIV beyaz kan hücrelerini enfekte eder ve bağışıklık sisteminizi zayıflatır. Bu, kanser dahil her türlü hastalığa yakalanma riskinizi artırır.
HIV; Kaposi sarkomu, lenfoma, baş ve boyun kanserleri ve anal kanser ile bağlantılıdır.
HIV ile enfekte olma şansınızı sınırlamanın yolları vardır. Cinsel ilişki sırasında prezervatif kullanmak gibi. HIV tedavisiyle ilgili son zamanlarda yeni ilaçların da umut Vaad ettiğini belirtelim.
İnsan papilloma virüsü (HPV)
İnsan papilloma virüsü (HPV), dünyadaki en yaygın cinsel yolla bulaşan virüstür.
Bu virüs cildinizi veya iç organların içini döşeyen mukoza zarlarınızı enfekte edebilir. Bazen genital siğillere neden olur. HPV’yi cinsel aktivite yoluyla yakalayabilirsiniz ve cinsel olarak aktif kişilerin çoğu yaşamları boyunca en az bir HPV enfeksiyonu geçirir.
Sadece kadınlarda deği erkeklerde de kansere neden olabilen anal, servikal, penil, boğaz, vajinal ve vulvar ve baş ve boyun kanserleri dahil olmak üzere 14 yüksek riskli HPV tipi vardır. Rahim ağzı kanseri vakalarının yüzde 70’inden fazlasından 16 ve 18 numaralı iki yüksek riskli tipin sorumlu olduğu düşünülüyor. 45 yaşına kadar olan bireyler için mevcut olan HPV aşısı, kanser vakalarının yaklaşık yüzde 70-80’ini önlemektedir.
İnsan T-Hücresi Lösemi Virüsü Türü
Merkel Hücreli Polyomavirüs
Bu virüslerin neden farklı insanlarda farklı tepkiler verdiği bilimsel olarak anlaşılamamış bir durum. Viral bir enfeksiyon nedeniyle kimin kanser olabileceğini bilmenin hiçbir yolu şimdilik yok.