Hashimoto hastalığı: Belirtileri? Tedavisi?

Hashimoto hastalığı nedir?

Hashimoto hastalığı tiroid bezini etkiler. Aynı zamanda Hashimoto tiroiditi, kronik lenfositik tiroidit veya otoimmün tiroidit olarak da adlandırılır. Tiroid bezi, vücudun neredeyse tüm metabolik fonksiyonlarını (vücudun gıdayı enerjiye nasıl dönüştürdüğünü) düzenleyen ve normal çalışmasını sağlayan hormonlar üretir. Hashimoto tiroiditi bir tür otoimmün hastalıktır – bağışıklık sisteminiz tiroidinizi kendi tiroidiniz olarak algılamaz ve ona saldırır.

Hashimoto tiroiditi en sık orta yaşlı kadınlarda görülmekle birlikte her yaşta görülebilmekte, erkekleri ve çocukları da etkileyebilmektedir.

Hipotiroidizm nedir?

Hashimoto hipotiroidizmi, bağışıklık sistemi ona zarar verdiği için tiroid bezi vücudun ihtiyaçlarını karşılayacak kadar tiroid hormonu üretmediğinde ortaya çıkar.

Tiroid hormonları, yiyecekleri enerjiye dönüştürme şekliniz olan metabolizmayı düzenler. Yeterli enerji olmadan vücudunuz normal çalışamaz ve işlevleri yavaşlamaya başlar.

Hipotiroidizm vücudunuzu nasıl etkiler?

Hipotiroidizm sizi duygusal ve fiziksel olarak zor olabilecek şekillerde etkileyebilir. Örneğin:

• Hipotiroidizm nedeniyle metabolizmanız yavaşladığında, sonunda kilo alırsınız, daha sık yorgun hissedersiniz ve çok az enerjiniz olur.
• Bulanık düşünme ve hafıza sorunları yaşayabilirsiniz (hipotiroidizm sıklıkla depresyon olarak yanlış teşhis edilir).
• Kadınlar adet düzensizliği geliştirebilir.
• Giderek daha fazla kabız olabilirsiniz (bağırsak hareketinde sorun yaşayabilirsiniz), mide ekşimesi ve diğer sindirim problemleriniz olabilir.
• Hipotiroidizm ayrıca hem erkeklerde hem de kadınlarda cinsel işlev bozukluğuna yol açabilir .

Yavaş bir metabolizma, vücudunuzun hemen hemen her bölümünü etkileyebilir ve etkileri hafif ila şiddetli olabilir.

Hashimoto hastalığına yakalanma olasılığı en yüksek olan kimdir?

Hashimoto hastalığı:

• Kadınlarda erkeklerden daha yaygındır.
• Genellikle 30 ila 50 yaşları arasında görülür.
• Kalıtsal olma eğilimindedir.
• Bazı karaciğer rahatsızlıkları, B12 eksikliği, glüten duyarlılığı, romatoid artrit, tip 1 diyabet, lupus ve Addison hastalığı (adrenal bez hastalığı) gibi diğer otoimmün hastalıkları olan kişilerde gelişme olasılığı daha yüksektir.

Hashimoto hastalığına ne sebep olur?

Hashimoto hastalığı, vücudun bağışıklık sisteminin kendi hücre ve organlarına saldırdığı anlamına gelen otoimmün bir hastalıktır. Normalde bağışıklık sistemi vücudu bakteri, virüs ve diğer zararlı maddelerin neden olduğu enfeksiyonlara karşı korur.

Hashimoto hastalığında, bağışıklık sistemi tiroid dokusuna saldıran ve ona zarar veren antikorlar üretir. Sonuç olarak, tiroid bezi iltihaplanır ve tiroid hormonu yapma yeteneği zarar görür ve sonunda hipotiroidizme yol açar.

Hashimoto hastalığının belirtileri nelerdir?

Bazı kişilerde ilk başta herhangi bir belirti görülmeyebilir. Hastalık yavaşça ilerledikçe, tiroid bezi büyür (guatr adı verilen bir durum ). Guatr, Hashimoto hastalığının yaygın bir ilk belirtisidir. Guatr ağrısızdır, ancak boğazda dolgunluk hissi yaratabilir ve boynunuzun ön tarafının şişmiş gibi görünmesine neden olabilir.

Zamanla gelişen Hashimoto hastalığının diğer semptomları şunları içerir:

• Yorgunluk (yorgunluk).
• Kilo almak.
• Üşümek
• Eklem sertliği ve kas ağrısı.
• Kabızlık (bağırsak hareketinde sorun).
• Depresyon 
• Şiş gözler/yüz.
• Kuru cilt.
• Saç incelmesi/saç dökülmesi.
• Ağır veya düzensiz dönemler.
• Hamile kalma zorluğu.
• Hafıza sorunları/düşünme veya konsantre olma zorluğu.
• Yavaş kalp atışı.

Hashimoto hastalığı nasıl teşhis edilir?

İlk olarak, doktorunuz tıbbi geçmişinizi alacak ve fizik muayene yapacaktır. Büyümüş olup olmadığını belirlemek için tiroid bezinizi muayene edecektir. Kan testleri de istenir. Bunlar şunları içerir:

• Tiroid uyarıcı hormon (TSH) testi: Yüksek bir TSH seviyesi genellikle tiroid bezinin yeterli T4 hormonu üretmediği anlamına gelir. Bu laboratuvar genellikle en çok hipotiroidizm veya subklinik hipotiroidizm teşhisi ile tutarlıdır .
• Serbest T4 testi: Düşük bir T4 seviyesi, kişinin hipotiroidizmi olduğunu gösterir.
• Antitiroid antikor testi: Antikorların varlığı, Hashimoto hipotiroidizmi geliştirme riskinin daha yüksek olduğunu gösterir.

İstenebilecek en yaygın görüntüleme testi, tiroid bezinizin ultrasonudur. Ultrason, tiroidin boyutunu ve görünümünü ve boyun bölgenizde herhangi bir nodül veya büyüme olup olmadığını gösterir.

Hashimoto hastalığı her zaman tedaviye ihtiyaç duyar mı?

Hashimoto hastalığı olan herkes hipotiroidizm geliştirmez. Hashimoto ile tutarlı antikor seviyelerine sahip olmak hipotiroidizm geliştirme riskini artırdığından, doktorlar genellikle durumunuzu izlemeyi ve tiroid sağlığınızdaki herhangi bir değişikliği izlemeyi tercih eder.

Hashimoto hastalığı nasıl tedavi edilir?

Hashimoto hastalığı hipotiroidizme ilerlerse, genel tedavi tiroid hormonunun levotiroksin adı verilen sentetik bir şeklidir.

Bu ilaç tiroidin normal işlevini geri döndürür. Hayatının geri kalanında her gün alman gerekecek.

TPO antikorları yükselmiş ancak tiroid fonksiyon testleri (TSH ve Serbest T4) normal olan hastalarda tedavi gerekmez. Sadece biraz yükselmiş TSH’si (hafif hipotiroidizm) olan hasta ilaca ihtiyaç duymayabilir ve daha önce yapılmadıysa 3-6 ay sonra tekrar test yaptırmalıdır. Belirgin hipotiroidizm (yüksek TSH ve düşük tiroid hormon seviyeleri) olan hastalar için tedavi, tiroid hormonu replasmanından oluşur. Uygun bir dozda ağızdan alınan sentetik levotiroksin ucuzdur, normal tiroid hormon düzeylerinin geri kazanılmasında çok etkilidir ve hipotiroidizm semptomlarının iyileşmesiyle sonuçlanır. Hashimoto tiroiditi olan çoğu hasta ömür boyu levotiroksin tedavisi gerektirecektir. Özellikle başlangıçta uygun dozu bulmak, herhangi bir doz ayarlamasından sonra doğru doz belirlenene kadar 6-8 haftada bir TSH testi gerektirebilir. Bundan sonra yılda bir kez TSH izlemi genellikle yeterlidir.

Hem T3 hem T4 almalı mıyım?

  Hem T4 hem de T3’ü içeren bazı hormon preparatları Amerika Birleşik Devletleri’nde mevcuttur. Kombinasyon T4/T3 preparatları, genellikle vücutta doğal olarak üretilenden çok daha fazla T3 içerir. Bu nedenle kendi kendilerine verilen T3 ile aynı yan etkilere sahip olabilirler. Ayrı ayrı verilen T4 ve T3 kombinasyonunun, özellikle tek başına T4 ile tamamen normal hissetmeyen hastalarda hipotiroidizm tedavisinde daha iyi semptom kontrolü sağlayacağına yönelik bilgi var.

Bu durumlarda levotiroksin ( T4 ) yanında (T3 ) alınır. T4 ve T3’ün normal insan tiroid dengesine yakın dozlarda. T3’ü eklemenin bir zorluğu, şu anda yalnızca kısa etkili bir formülasyon olarak mevcut olması ve bir günde birden fazla doz gerektirmesidir.

2021 yılında yapılan araştırma, kombinasyon tedavisinin tek başına levotiroksin ile yapılan standart tedavi kadar etkili olduğunun gösterildiğini söylüyor.

 Kombinasyon tedavisinin yararları ve en iyi dozu hakkında daha fazla bilgi sağlamak için çalışmalar devam etmektedir. Kombinasyon T4 ve T3 tedavisinin yardımcı olup olmayacağını belirlemek için 3 – 6 aylık bir deneme süresi makul olabilir.

Tiroid hormonunu; Hipotiroidi belirtilerim var ama tiroidd hormon seviyelerim normal olsa da almalı mıyım?

Normal tiroid kan testleri olan bazı kişiler, hipotiroidizm semptomlarına benzer semptomlara sahiptir. Birkaç bilimsel çalışma, hipotiroid semptomları ve normal tiroid fonksiyonu ile örtüşen semptomları olan hastalarda T4 tedavisinin faydalı olup olmayacağına bakmıştır. Tiroid hormon seviyeleri normalse semptomları iyileştirmek için T4 almanın kanıtlanmış bir yararı yoktur. Tiroid laboratuvar değerleri normalse, semptomların tiroid sorununa bağlı olması muhtemel değildir ve hastalar diğer olası nedenleri veya tedaviyi doktorlarıyla tartışmalıdır.

Bir dozu atlarsam ne yapmalıyım?

Bir doz tiroid hormonunu atlarsanız, hatırladığınız anda atladığınız dozu almanızda bir sakınca yoktur. Ertesi gün çift doz alarak kaçırılan dozu telafi etmek de güvenlidir. Bir veya iki dozdan fazlasını atlarsanız, daha fazla rehberlik için doktorunuza başvurmalısınız.

Tiroid hormonu diğer ilaçlarla etkileşime girer mi?

Diğer ilaçları almak bazen insanların tiroid hormonu dozunu ayarlamasına ihtiyaç duymasına neden olabilir. İnsanların farklı bir doza ihtiyaç duymasına neden olabilecek ilaçlar arasında doğum kontrol hapları, östrojen, testosteron, amiodaron gibi kalp ilaçları, bazı nöbet önleyici ilaçlar (örneğin fenitoin ve karbamazepin ) ve lityum gibi bazı duygudurum ilaçları yer alır. Diğer ilaçlar ve takviyeler, tiroid hormonunun tam dozunun emilimini engelleyebilir. Bunlara demir, kalsiyum, soya, bazı antasitler ve bazı kolesterol düşürücü ilaçlar dahildir. Biotin takviyeleri, tiroid düzeylerini ölçmek için kullanılan kan testlerini etkileyebilir, bu nedenle tiroid kan testlerinden 2-3 gün önce biotin içeren takviyeleri almayı bırakmanız önerilir.

Hamilelikte tiroid hormonu almam güvenli mi?

Tiroid hormonu vücudunuzda normalde bulunan bir hormon olduğundan, hamileyken almak kesinlikle güvenlidir. Aslında, hamile kadınların veya hamilelik planlayan kadınların tiroid fonksiyonlarının normal olması bebeklerinin sağlığı için özellikle önemlidir. Tiroid hormonu kullanıyorsanız, hamilelik sırasında muhtemelen artan bir tiroid hormonu dozuna ihtiyacınız olacaktır. Hamile olduğunuzu öğrenir öğrenmez hemen dozunuzu %20-30 oranında artırmalı ve doktorunuza başvurmalısınız. Dozu artırmanın kolay bir yolu, haftada iki gün normal dozunuzu iki katına çıkarmaktır. Tiroid kan testlerinin zamanlamasını doktorunuzla konuşmalısınız, ancak tiroid fonksiyonu genellikle en azından her üç aylık dönemde ve daha sık olarak gebeliğin ilk yarısında kontrol edilir.

Hashimoto hastalığı ve hipotiroidizm için tiroidimi aldırmam gerekecek mi?

Hayır. Hipotiroidizm ve Hashimoto hastalığı ilaçlarla tedavi edildiğinden ameliyat gerekli değildir.

Hashimoto hastalığı olan kişiler için özel bir diyet var mı?

Hashimoto hastalığı için özel bir diyet yoktur, ancak bazı gıdalar, ilaçlar veya takviyeler, tiroid ilacınız olan levotiroksini emme yeteneğinizi etkileyebilir. Bunlara demir ve kalsiyum takviyeleri, ülser ilacı sukralfat, kolestiramin ve alüminyum hidroksit (bazı antasitlerde bulunur) dahildir. Bunları levotiroksinden dört saat önce veya sonra almak bu sorunu çözebilir.

İyi beslenmek ve sağlıklı bir yaşam tarzı – egzersiz yapmak, iyi uyumak ve stresi yönetmek – bağışıklık sisteminize yardımcı olabilir. Ne olursa olsun, size hipotiroidizm teşhisi konulursa ilaçlarınızı almaya devam etmeniz gerekecek.

Hashimoto tiroiditi için diyet tedavisi, bir anti-inflamatuar diyet yoluyla optimal beslenme ve bağışıklık sistemi düzenlenmesine odaklanır. Gözlemsel ve kontrollü araştırmalara göre, Hashimoto tiroiditi hastalarında beslenme eksiklikleri yaygın olduğundan, hastaların yönetimi için beslenme yönetiminin gerekli olduğu düşünülmektedir. Literatürde Hashimoto tiroiditi hastalarında selenyum, potasyum, iyot, bakır, magnezyum, çinko, demir ve vitamin A, C, D ve B eksikliğine dair kanıtlar vardır. Ek olarak, yeterli protein tüketimi, diyet lifi ve doymamış yağ asitlerinin, özellikle omega-3 ailesinden olanların yararlı bir rol oynadığı öne sürülmüştür.

Uyumlu Gıdalar

• Meyveler
• sebzeler
• Sağlıklı yağlar
• Hayvansal protein (ölçülü)
• Glutensiz tahıllar
• Tohumlar, kabuklu yemişler ve fındık ezmeleri
• Fasulye ve mercimek
• Süt ürünleri ve süt ürünü olmayan ikameler
• Otlar ve baharatlar
• Şekersiz içecekler

Uyumsuz Gıdalar

• İlave şeker içeren yiyecekler
• Kızarmış yiyecekler
• Fast food
• Rafine tahıllar
• Yüksek oranda işlenmiş etler
• İşlenmiş veya dondurulmuş gıdalar
• Gluten içeren gıdalar

Süt, daha doğrusu süt ürünlerinde bulunan laktoz adı verilen bir şekerin TSH düzeylerini yükselttiği bulunmuştur. Süt ürünleri içermeyen bir diyet seçmek, başka hiçbir değişiklik yapmasanız bile belirtilerinizi iyileştirmeye yardımcı olabilir.

Turpgil sebzelerin tiroid hastalığı söz konusu olduğunda kötü bir şöhreti vardır. Bu kategoriye giren sebzeler arasında brokoli, lahana, Brüksel lahanası ve lahana bulunur. Bu sebzelerin tiroid fonksiyonunuz üzerindeki etkisi sınırlıdır. Bu yiyeceklerin çok fazla tüketilmesi tavsiye edilmez, ancak ölçülü olarak tüketilmesi sorun olmamalıdır.

Hashimoto hastalığı tersine çevrilebilir mi?

Hashimoto hastalığı, tersine çevrilemeyen veya tedavi edilemeyen kronik bir durumdur. Bununla birlikte hastalık, hastanın tiroid hormon düzeylerini normale döndürerek etkili bir şekilde yönetilebilir. Bu neredeyse her zaman, tiroid hormonu T4’ün (tiroksin) sentetik formu olan levotiroksin adı verilen bir ilacın alınmasını gerektirir.

Hashimoto hastalığı tehlikeli mi yoksa ölümcül mü?

Tedavi edilmediği takdirde hipotiroidizm bazı ciddi komplikasyonlara ve nadir durumlarda ölüme neden olabilir. Bunlar şunları içerir:

• Genişlemiş kalp veya kalp yetmezliği gibi kalp sorunları .
• Depresyon da dahil olmak üzere ruh sağlığı sorunları .
• Acil bakım gerektiren miksödem koma . Miksödem; kalp yetmezliği, nöbetler, koma ve ölüme yol açabilen, nadir görülen, yaşamı tehdit eden bir durumdur.