Kafeinden uzak duranlar için kafeinsiz kahve zararsız bir seçenek gibi görünüyor. Ancak aksini iddia eden bazı sağlık savunucusu gruplar, kanser endişeleri nedeniyle kafeinsizleştirme sürecinde yer alan önemli bir kimyasalın yasaklanması için ABD Gıda ve İlaç İdaresi’ne dilekçe veriyor.
Mesleki Güvenlik ve Sağlık İdaresi’ne göre bu kimyasal, “boya sıyırma, ilaç üretimi, boya sökücü üretimi ve metal temizleme ve yağ giderme dahil olmak üzere” belirli endüstriyel işlemlerde kullanılan renksiz bir sıvı olan metilen klorürdür.
Kasım 2023’te FDA’ya gönderilen iki gıda ve renk katkı maddesi dilekçesinin arkasındaki beş grup ve kişiden biri olan Çevre Savunma Fonu’nun kimyasal politika kıdemli direktörü Dr. Maria Doa, CNN’ne verdiği açıklamada metilen klorürün uzun zamandır kanserojen olduğunun bilindiğini ve Ulusal Sağlık Enstitüleri Ulusal Toksikoloji Programı, Çevre Koruma Ajansı ve Dünya Sağlık Örgütü tarafından bu şekilde tanımlandığını söyledi.
Metilen Klorür: IARC Sınıflandırması: İnsanlar için muhtemelen kanserojendir (Grup 2B)
FDA’ya verilen dilekçede şunlar yazıyor:
Metilen klorür kanserojen olmasının yanı sıra, karaciğer toksisitesi ve daha yüksek maruziyetlerde nörolojik etkiler ve bazı durumlarda ölüm gibi diğer sağlık zararlarına da neden olabilir.
Dilekçe sahipleri, FDA’nın gıdalarda metilen klorüre izin vererek, federal yasaya 66 yıl önce eklenen ve FDA’nın insanlar veya hayvanlar tarafından yutulduğunda kansere neden olduğu veya kanseri tetiklediği kanıtlanmış gıda katkı maddelerini yasaklamasını gerektiren Delaney Maddesi’ni “göz ardı ettiğini” savunuyor.
Doa, kimyasalın toksisitesinin EPA’nın 2019’da boya sökücü olarak satışını yasaklamasına yol açtığını; 2023’te ajansın diğer tüketici kullanımları ve birçok endüstriyel ve ticari kullanım için satışının yasaklanmasını önerdiğini söyledi. Ancak Federal Gıda, İlaç ve Kozmetik Yasası kapsamında FDA tarafından düzenlenen gıda kullanımları devam ediyor. (Dünyanın en büyük ekonomilerinden birine sahip olan ve genellikle ülkenin geri kalanını etkileyen Kaliforniya’daki eyalet meclisi, kısa süre önce kafeinsizleştirme sürecinde metilen klorür kullanımını yasaklamayı amaçlayan bir yasa tasarısı sundu).
Bir FDA sözcüsü yaptığı açıklamada, FDA’nın şu anda dilekçeleri incelediğini ancak inceleme aşamasındayken bunlar hakkında yorum yapmadığını söyledi.
Bir FDA sözcüsü e-posta yoluyla yaptığı açıklamada, “Kahve çekirdeklerinin kafeinsizleştirilmesi gibi gıda işleme süreçlerinde metilen klorür dolaylı olarak yer alabilse de, maruziyeti sınırlamak için kalıntı limitleri belirlenmiştir” dedi.
Kafeinsiz kahve nasıl elde ediliyor?
Kafeinden arındırma işlemi kahve çekirdekleri kavrulmadan önce, daha yeşilken yapılıyor. Farklı yöntemleri olsa da en yaygın olanı yeşil kahve çekirdeklerini metilen klorür veya etil asetat gibi çözücü sıvılar içinde bekletmektir.
Metilen klorür boya çözücü olarak da kullanılan bir bileşiktir. Etil asetat ise sirkenin temel maddesi olan asetik asit gibi doğal meyve eteridir (lokmanruhu). Oje çıkarmak için kullanılan asteonda da bu madde vardır.
Kahve çekirdekleri suda ıslatıldıktan sonra bu sıvılardan biri içerisinde bekletilir. Bu sırada kafein çekirdekten sızar. Bu kafein sıvıdan ayrıştırıldıktan sonra bu sıvı tekrar tekrar kullanıldığı için kahveye tadını veren diğer bileşimlerle yoğunlaşmış olur. Böylece bu sıvıda bekletilen çekirdekler tadından bir şey kaybetmiyor.
Doa, FDA’nın kimyasalın kahve için kullanımına ilişkin son kararının “onlarca yıllık ve açıkça modası geçmiş” olduğunu söyledi.
“Metilen klorürün toksisitesi ve bu toksisiteye neden olduğu seviyeler hakkında daha fazla bilgi var” diye ekledi. “Bu bilgilerin yanı sıra ne kadar kahve içtiğimize dair daha yeni bilgiler de – artık kahve dükkanlarında bulunan farklı boyutları düşünün – artık metilen klorürün ne kadar risk oluşturabileceğine dair güncel bir resim geliştirmenin anahtarıdır.”
Tennessee’de özel bir muayenehane olan Nutrition-In-Sight’ın sahibi ve kayıtlı diyetisyen beslenme uzmanı Monique Richard, günümüzde pek çok insanın on yıllar öncesinin daha küçük standart boyutlarından daha büyük içecek veya yiyecek porsiyonları tükettiğini söyledi. Bir noktada standart bir fincan kahve 150 ml ya da 200 ml iken, bugün yerel kahve dükkanınızdaki en küçük boyutun muhtemelen 350 ml olduğunu belirtti.
İnsan vücudunun toksik yük açısından neleri kaldırabileceğine ilişkin araştırmalar gelişmektedir. Araştırmacılar, genetik eğilim ve gen ifadesi hakkında daha fazla şey öğreniyor; bu da hücrelerin vücuda yapılan bir saldırı açısından neleri tolere edebileceği hakkında bilgi sağlayabilir. “Yani kahvenizin içinde ne olduğundan ziyade vücudunuzu etkileyen başka hangi faktörler var?” Richard şunları söyledi. “Çok küçük bir miktar bile zaman içinde hücresel düzeyde önemli ölçüde yıkıcı olabilir” diye ekledi.
Metilen klorür kafeinsiz ürün endüstrisinde uzun süredir yaygın olarak kullanılmaktadır, ancak bazı şirketler alet çantalarına alternatif yöntemler eklemiş veya kullanımı tamamen askıya almıştır.
Örneğin Starbucks’ta kafeini uzaklaştırmanın üç yolu vardır: yüksek basınçla paslanmaz çelik tanklara doldurulan sıvı karbondioksitin kafeini çekip çözdüğü doğal kafeinsizleştirme işlemi. Bir de İsviçre Su Prosesi var ki bu da çekirdekleri ılık suda bekleterek kafeinsizleştiriyor. Bu ılık su çekirdeklerin aromasını alır, ardından kafein moleküllerini yakalayan aktif bir kömür filtresinden geçirilir. Daha sonra çekirdekler bu suda bekletilerek aromanın yeniden kazandırılması sağlanır.
Starbucks, doğrudan temas yönteminin en yaygın kullanılan işlem olduğunu ve kullanılan diğer sıvılarla birlikte, çekirdeklerin buharda pişirilmesi, yıkanması ve 400 Fahrenheit derecenin (204 santigrat derece) üzerinde kavrulmasıyla nihayetinde buharlaşan bir çözücü içerdiğini söylüyor.
CNN, bu çözücünün ne olduğunu teyit etmek için Starbucks’a ve kafeinsizleştirme sürecinin ne içerdiğini belirlemek için Dunkin”e ulaştı.
Dilekçeye göre, tüketici ürünlerini gizli endüstriyel ve çevresel kirleticiler açısından test eden bir kuruluş olan Clean Label Project, test ettiği 17 kahve markasının yedisinde metilen klorür tespit etti.
NCA, bulunan metilen klorür seviyelerinin bu yedi numunenin çoğunda çok düşük olduğunu söyledi – FDA’nın güvenli sınırı milyonda 10 parça iken, bir markada milyonda 1,4 parça, bir diğerinde milyonda 3,5 parça ve bir diğerinde milyonda 8,9 parça vardı.
Doa, dilekçe sahiplerinin “metilen klorür seviyeleri genellikle minimum düzeyde olsa da, kahvenin kafeinsizleştirilmesi için daha güvenli süreçler mevcut olduğu ve kullanıldığı için tamamen gereksiz olduğu” inancında olduklarını söyledi.
Şimdi ne yapabilirsiniz?
FDA’nın metilen klorürü yasaklayıp yasaklamayacağı yıllar alabilecek bir karar.
Ancak Doa, potansiyel metilen klorür maruziyetinden kaçınmak istiyorsanız, kafeinsiz kahve satın alırken solventsiz, Swiss Water ile işlenmiş veya sertifikalı organik gibi etiketlere sahip ürün ambalajlarını arayın, dedi.
Richard, “Bir tüketici olarak her zaman araştırmanızı yapın” dedi. “Şirket hakkında ne bulabiliyorsanız araştırın. Web sitelerindeki müşteri yardım hattına ulaşabilirseniz bu soruları sorun.”
Ayrıca kafeinsiz kahveyi ne sıklıkta, ne kadar ve neden içtiğinizi de göz önünde bulundurun, diye ekledi.
Richard, “Bu konuda endişeleriniz varsa ve kafanız karıştıysa, kafein içermeyen pek çok ikame ürün var” dedi. Bunlar arasında hindiba kökü, incir ve arpa, karahindiba kökü, mantar iksirleri, kakao, rooibos ve yerba maté’den yapılan içecekler yer alıyor.
KAYNAKLAR:
https://edition.cnn.com/2024/04/04/health/decaf-coffee-methylene-chloride-cancer-wellness/index.html