Yeni bir çalışma, yaygın ev ürünlerinde bulunan kimyasalların beyine kablolarına zarar verebileceği konusunda uyarıyor.
Araştırmacılar, dezenfektanlar, temizleyiciler, saç ürünleri, mobilya ve tekstil ürünlerinde bulunan bu kimyasalların multipl skleroz ve otizm gibi dejeneratif beyin hastalıklarıyla bağlantılı olabileceğini bildiriyor.
Araştırmacılar, kimyasalların özellikle sinir hücrelerinin etrafında bulunan koruyucu yalıtımı üreten özel bir hücre türü olan beynin oligodendrositlerini etkilediğini söyledi.
Cleveland’daki Case Western Reserve Üniversitesi Glial Bilim Enstitüsü Direktörü ve baş araştırmacı Paul Tesar, “Oligodendrosit kaybı, multipl skleroz ve diğer nörolojik hastalıkların temelini oluşturuyor. Örneğin MS, sinir hücrelerinin etrafındaki koruyucu kılıf olan miyelindeki bir bozulma nedeniyle ortaya çıkar.” dedi.
Tesar üniversiteden yapılan basın açıklamasında, “Şimdi tüketici ürünlerindeki belirli kimyasalların oligodendrositlere doğrudan zarar verebileceğini ve nörolojik hastalık için daha önce tanınmayan bir risk faktörünü temsil ettiğini gösteriyoruz” dedi.
Çalışma için Tesar ve meslektaşları 1.800’den fazla kimyasalın bu beyin hücreleri üzerindeki etkisini analiz etti.
Oligodendrositlere zarar veren iki kimyasal sınıfı belirlediler – organofosfat alev geciktiriciler ve kuaterner amonyum bileşikleri.
Araştırmacılar, kuaterner amonyum bileşiklerinin birçok kişisel bakım ürününde ve dezenfektanlarda bulunduğunu, organofosfat alev geciktiricilerin ise birçok elektronik cihazda ve mobilyada bulunduğunu belirtiyor.
Laboratuvar testleri, kuaterner amonyum ürünlerinin oligodendrositlerin ölmesine neden olduğunu, alev geciktiricilerin ise bu beyin hücrelerinin olgunlaşmasını engellediğini gösterdi.
Araştırmacılar, bu kimyasal sınıflarının laboratuvar farelerinin gelişmekte olan beyinlerindeki oligodendrositlere de zarar verdiğini buldu.
Yeni çalışma 25 Mart’ta Nature Neuroscience dergisinde yayımlandı.
Case Western Reserve Üniversitesi Tıp Bilimcisi Eğitim Programı’nda yüksek lisans öğrencisi olan baş araştırmacı Erin Cohn, “Oligodendrositlerin – ancak diğer beyin hücrelerinin değil – kuaterner amonyum bileşiklerine ve organofosfat alev geciktiricilere karşı şaşırtıcı derecede savunmasız olduğunu bulduk. İnsanların bu kimyasallara maruz kalmasını anlamak, bazı nörolojik hastalıkların nasıl ortaya çıktığına dair eksik bir halkayı açıklamaya yardımcı olabilir.” dedi.
Araştırmacılar, virüsleri öldürmede çok etkili oldukları için kuaterner amonyum bileşikleri içeren dezenfektanların pandemi sırasında daha yaygın hale gelmesi nedeniyle bu sonuçların endişe verici olduğunu belirtti.
Ancak araştırmacılar, kimyasallar ile insanlardaki dejeneratif beyin hastalıkları arasında sıkı bir neden-sonuç bağlantısı kurmak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğunu da sözlerine ekledi.
