Strep A olarak da bilinen A Grubu streptokok bakterisinin neden olduğu İngiltere’de 7 ölüm nedeniyle, bu bakterinin yaptığı enfeksiyonu gözden geçirelim.
Hastalığın etkeni bir bakteri türü olan A grubu Streptococus bakterisidir. Streptokoklar içerisinde en yaygın olanbu gruptur. Bu bakteri annelerin özellikle “beta” diye duydukları bakteridir. “Beta” terimi A grubu Streptokokların başka bir sınıflamasında “beta hemolitik” grubunda olduğundan kaynaklanır. Yani tam grubu şöyle isimlendiririz: A grubu beta hemolitik streptokoklar!
Bu bakteriler insanda çok yaygındır ve çeşitli hastalıklara neden olur. Bu hastalıklar: streptokok anjini (farenjit), kızıl, yılancık (erizipel), sepsis (kan zehirlenmesi), endokardit (kalp iltihabı), loğusa ateşi (püerperal sepsis), toksik şok benzeri ateş, deri ve deri altı enfeksiyonları, akut romatizmal ateş görülebilir.
Strep A nedir? Ne zaman tehlikeli hale dönüşür?
Strep A, oldukça bulaşıcıdır ve çoğumuz tarafından ciddi bir hastalığa yol açmadan burnumuzda, boğazımızda ve cildimizde yer alır. Bunların çoğu hayatı tehdit edici olmasa da, invaziv Grup A strep (iGAS) olarak bilinen ve ölümcül olabilen, çocuklar ve yaşlılar arasında en büyük riski taşıyan bir enfeksiyona dönüşebilir. (Buradaki invaziv terimi bakterinin vücudumuzda daha derinlerde, iç organlarımıza yayılımını ifade eder). İşte bu invaziv durumda daha tehlikeli hale dönüşür.
iGAS nadirdir, ancak yaşamı tehdit edebilir. Bakteriler vücudun derinliklerine inerek normalde bulunmaması gereken yerlere, yeni; akciğerleri, kasları ve kan dolaşımını enfekte ettiğinde ortaya çıkar. Tehlikeli hale nadir dönüşür desekte İngiltere’de bu yıl 10 yaşın altındaki çocuklarda ölüm olması biraz daha ayrıntılı incelememizi gerektiriyor.
Bu arada şunu söyleyelim; Strep A bakterisini aslında iyi tanıyoruz ve COVID-19 virüsü gibi bizim için bilinmezliklerle dolu bir mikrop değil.
Strep A’nın belirtileri nelerdir?
Strep A semptomları genellikle grip benzeridir ve esas olarak bazen “strep boğaz” olarak adlandırılan boğaz ağrısını içerir.
Genel olarak, boğaz ağrısı hafiftir ancak bazen çok ağrılı olabilir. Boğaz ağrısı ile beraber şu belirtiler bulunur:
- Çok hızlı başlayabilen boğaz ağrısı
- Yutkunmakla boğazda ağrı
- Ateş
- Kırmızı ve şişmiş bademcikler, bazen beyaz lekeler
- Yumuşak veya sert damakta peteşiler (ağzın çatısında küçük, kırmızı noktalar)
- Boynun önündeki şişmiş lenf düğümleri
Diğer belirtiler arasında özellikle çocuklarda baş ağrısı, mide ağrısı, mide bulantısı veya kusma olabilir. Boğaz ağrısı olan bir kişide kızarıklık da olabilir; kızıl hastalığı olarak bilinir .
Aşağıdaki belirtiler, hastalığın nedeninin strep boğaz yerine bir virüs olduğunu düşündürür:
- Öksürük
- Burun akması
- Ses kısıklığı (sesin nefes nefese, gıcırtılı veya gergin olmasına neden olan değişiklikler)
- Konjonktivit
Kızıl hastalığı, strep boğaz enfeksiyonu olan hastalarda gelişebilen ve sıklıkla çocukları etkileyen bir enfeksiyon hastalığıdır. Strep A bakterisi kızarıklığa neden olan toksin salgıladığında ortaya çıkar. Genellikle yüksek ateş ve boğaz ağrısının eşlik ettiği, parlak kırmızı bir döküntü ile karakterizedir. Halk arasında beta mikrobu olarak bilinen ve strep boğaz enfeksiyonuna neden olan grup A streptokoklar, aynı zamanda kızıl hastalığının da nedenidir.
Genel olarak, kızıl hafif bir enfeksiyondur. Hastalık genellikle ateş ve boğaz ağrısı ile başlar. Yutma ağrılı olabilir. Kızıl hastalığının yaygın belirtileri şunlardır:
- Boğaz çok kırmızı, boğaz ağrısı
- Yüksek ateş veya titreme
- Hastalığın erken döneminde dilde beyazımsı kaplama
- “Çilek” (kırmızı ve engebeli) dil
- Zımpara kağıdı hissi veren kırmızı deri döküntüsü
- Koltuk altı, dirsek ve kasık kıvrımlarında parlak kırmızı cilt
- Boyunda şişmiş bezler
Diğer genel belirtiler:
- Baş ağrısı veya vücut ağrıları
- Mide bulantısı, kusma veya karın ağrısı
Kızıl hasalığında deri döküntüleri olur dedik. Peki bu döküntülerin özelliği nedir?
Hastalık başladıktan 1-2 gün sonra genellikle kırmızı bir döküntü ortaya çıkar. Bununla birlikte, döküntü hastalıktan önce veya 7 gün sonraya kadar ortaya çıkabilir.
Döküntü ilk olarak boyun, koltuk altı ve kasıkta görünebilir. Zamanla, döküntü vücuda yayılır. Döküntü genellikle küçük, düz lekeler olarak başlar ve yavaş yavaş zımpara kağıdı hissi veren ince tümseklere dönüşür.
Yanaklar kızarık (pembe) görünse de ağız çevresinde soluk bir bölge olabilir. Koltuk altı, dirsek ve kasık cilt kırışıklıkları, kızarıklığın geri kalanından daha parlak kırmızı olabilir.
Kızıl hastalığından kaynaklanan kızarıklık yaklaşık 7 gün içinde kaybolur. Döküntü hafifledikçe, parmak uçları, ayak parmakları ve kasık bölgesi çevresindeki deri soyulabilir. Bu soyulma birkaç haftaya kadar sürebilir.
Strep A nasıl bulaşır?
Streptokok bakterileri, enfeksiyonlu veya taşıyıcı bir kişiden öksürme, öpme, hapşırma ve dokunma yoluyla kişiden kişiye temas yoluyla yayılır. Yakın temasın yaygın olduğu okullar ve bakım evleri gibi tesislerde salgınlar daha sık görülür. Bazen bakteriler vücuda onunla kontamine olmuş yiyeceklerden de girebilir.
Antibiyotiklerle tedavi edildiğinde, bademcik iltihabı gibi hafif bir hastalığı olan hasta bir kişi, ilaca başladıktan yaklaşık 24 saat sonra bulaşıcılığı durur.
Nasıl tehlikeli hale gelir?
Strep A ile bağlantılı en ciddi enfeksiyonlar, iGAS olarak bilinen invaziv A grubu strepten gelir. Bu, bir kişinin bakterilerin dokuya girmesine izin veren yaraları veya açık yaraları olduğunda, viral bir hastalıktan sonra solunum yollarında delikler olduğunda veya enfeksiyona karşı bağışıklığını azaltan bir sağlık durumu olan bir kişide olabilir. Bağışıklık sistemi tehlikeye girdiğinde, bir kişi invaziv hastalığa karşı daha savunmasızdır.
İnvaziv Strep A hangi enfeksiyonlara neden olur?
Nekrotizan fasiit, nekrotizan pnömoni ve Streptokokal Toksik Şok Sendromu, invaziv A grubu strep’in en şiddetli fakat nadir görülen formlarından bazılarıdır.
Ebeveynler nelere dikkat etmeli?
Bir çocuğun hasta olması her zaman endişe vericidir. Strep A enfeksiyonları boğaz ağrısı, ateş, titreme ve kas ağrıları gibi çeşitli semptomlara neden olur.
Aşağıdaki durumlarda ise çocuğunuzu mutlaka doktora götürmelisiniz:
- Çocuğunuzun durumu kötüye gidiyor
- Çocuğunuz normalden çok daha az besleniyor veya yiyor
- Çocuğunuzun bezi 12 saat veya daha uzun süre kuru kaldıysa veya başka susuzluk belirtileri gösteriyorsa
- Bebeğiniz 3 ayın altında ve 38 derecelik bir ateşi varsa veya 3 aydan büyük ve 39 derece veya daha yüksek ateşi varsa
- Sırtına veya göğsüne dokunduğunuzda bebeğiniz normalden daha sıcak hissediyor veya terliyor
- Çocuğunuz çok yorgun veya sinirli
Şu durumlarda Acil Servise başvurun:
- Nefes almada zorluk veya nefes darlığı
- Baş dönmesi, baygınlık hissi veya bayılma
- Mavi veya soluk dudaklar veya parmaklar
- Yutma güçlüğü
Strep A aşısı var mı?
Şu anda Strep A aşısı bulunmamaktadır. Bununla birlikte, çoğu vaka bir dizi antibiyotik ile tedavi edilir.
Tedavi ve evde bakım nasıl olmalı?
Doktorunuz enfeksiyona neden olan bakterileri öldürmek için antibiyotik yazacaktır. Çoğu tedavi yaklaşık 10 gün sürer. İlaç, çocuğunuzun semptomlarını daha hızlı ortadan kaldırabilir ve komplikasyonları önlemeye yardımcı olabilir.
Çocuğunuzun tüm dozları aldığından emin olun. İlacı çok erken durdurmak bazı bakterileri canlı bırakabilir. Bunlar çocuğunuzu tekrar hasta edebilir. Çocuğunuzun herhangi bir antibiyotiğe alerjisi olup olmadığını doktora bildirdiğinizden emin olun.
Boğaz ağrısını hafifletmek ve ateşi düşürmek için ibuprofen veya asetaminofen gibi ilaçlar da dahil olmak üzere ilaçlar da alabilirsiniz. Çocuklara veya gençlere aspirin vermeyin . Reye sendromu adı verilen nadir fakat tehlikeli bir duruma neden olabilir.
Ağrıyı azaltmak ve kendinizi daha rahat hissetmenizi sağlamak için evde yapabileceğiniz birkaç şey var:
- Çeyrek çay kaşığı tuz ve ılık su karışımı ile gargara yapın.
- Boğaz pastili kullanabilirsiniz. 4 yaşından küçük çocuklara küçük şeker parçaları vermeyin.
- Diş fırçanızı atın ve yenisini kullanın.
- Su kaybını önlemek için bol su için.
- Çorba, elma püresi veya yulaf ezmesi gibi yutması kolay yumuşak yiyecekleri seçin. Portakal suyu ve çok fazla asit içeren diğer içeceklerden vazgeçin.
- Bal, ağrı ve iltihaplanmayı hafifletmeye yardımcı olabilir .
- Solunum yollarınızı nemli tutmak için bir nemlendirici ve/veya tuzlu burun spreyleri kullanın, bu da kendinizi daha rahat hissetmenize yardımcı olacaktır.
- Vücudunuzun enfeksiyondan kurtulabilmesi için bol bol dinlenin
