Yeni bir araştırmaya göre, mikro ve nano plastikler (MnP’ler) vücuda emildikçe kanser, diyabet, kardiyovasküler hastalıklar ve kronik akciğer hastalığı riski artabilir.
Hastalık Riski ve Plastik Parçacıklar
Yeni bir araştırma, mikro ve nano plastiklerin (MnP’ler) insan vücuduna emildikçe kanser, diyabet, kardiyovasküler hastalıklar ve kronik akciğer hastalığı gibi hastalık risklerinin artabileceğini ortaya koydu. Bu küçük parçacıklar, sindirim ve solunum sistemlerinde artan MnP alımına neden olarak iltihaplı durumlarla ilişkilendiriliyor.
Çocuklarda Daha Yüksek Yoğunluk
Araştırma, bebek dışkısında MnP yoğunluğunun yetişkinlere göre daha yüksek olduğunu gösteriyor. Bu durum, bebek besinlerinin hazırlanması, sunumu ve saklanmasında plastik kullanımından ve bebeklerin ağızlarına nesneleri sıkça götürmelerinden kaynaklanabilir.
Küresel Bir Sağlık Yaklaşımı Çağrısı
Cell Reports Medicine dergisinde yayımlanan araştırmanın yazarları, insan sağlığı ve çevre araştırmalarını birleştiren küresel bir “Tek Sağlık” yaklaşımı çağrısında bulunuyor. Bu yaklaşım, MnP maruziyetinin artışına neden olan çevresel mekanizmaları ortaya çıkarmayı amaçlıyor.
Plastik Kirliliği ve Sağlık Riskleri
Birmingham Üniversitesi’nden baş yazar Profesör Stefan Krause, “Plastik kirliliği küresel olarak arttı. MnP maruziyetine bağlı sağlık risklerini anlamamız kritik” diyor. Krause, kirliliği kaynağında ele alarak daha fazla emisyonu azaltmamız gerektiğini vurguluyor.
NCD ve MnP İlişkisi
Araştırmacılar, MnP’lerin neden olduğu sağlık sorunlarının, doğal kaynaklardan gelen polen veya dizel egzoz gibi diğer partiküllerle benzer biyolojik etkiler gösterdiğini belirtiyor. Vücut, bu parçacıkları yabancı olarak algılayarak benzer koruyucu mekanizmalar tetikleniyor ve bu da NCD sıklığını ve şiddetini artırabilir.
Plastik Parçacıkların Vücuda Alınması
MnP’lerin vücuda nasıl alındığını ve hangi organları etkilediğini açıklayan araştırmacılar, bu parçacıkların burun, akciğer ve sindirim sistemi gibi biyolojik bariyerlerden geçtiğini belirtiyor. Bu parçacıklar, dolaşım sistemi yoluyla vücudun tüm organlarına ulaşabiliyor.
Ekonomik ve Sağlık Yükü
NCD’ler, dünya genelinde tüm ölümlerin %71’inden sorumlu ve önümüzdeki yirmi yıl içinde 30 trilyon dolardan fazla ekonomik etki yaratması bekleniyor.
Kritik Bir İhtiyaç
Birmingham Üniversitesi’nden Semira Manaseki-Holland, MnP’lerin ve NCD’lerin nasıl etkileştiğini daha iyi anlamamız gerektiğini vurguluyor. Bu, düşük ve orta gelirli ülkelerde plastik kirliliği ve maruziyetin yüksek olduğu yerlerde özellikle önemli.
Çevresel Kirlilik ve Maruziyet
MnP’ler, akciğerlerde, kanda, anne sütünde, plasentada ve dışkıda tespit edildi. İnsanlar, yiyecek, içecek, hava ve kozmetik ürünler gibi çeşitli kaynaklar aracılığıyla bu parçacıklara maruz kalıyor.
İç ve Dış Mekan Kirliliği
İnsanlar, iç mekan hava kirliliğinde dış mekana göre 50 kat daha fazla MnP partikülü ile karşılaşabiliyor. Birmingham Üniversitesi’nden Profesör Iseult Lynch, MnP’lerin insan sağlığına etkilerini anlamak için çevresel ve tıbbi bilim insanlarının yakın çalışması gerektiğini belirtiyor.
Öne Çıkan Bulgular:
- MnP’ler sindirim ve solunum sistemlerinde iltihaplanmaya neden olabilir.
- Bebeklerde MnP yoğunluğu yetişkinlere göre daha yüksektir.
- MnP maruziyeti, NCD riskini ve şiddetini artırabilir.
- NCD’ler dünya genelindeki ölümlerin %71’inden sorumludur.
- İnsanlar, yiyecek, içecek, hava ve kozmetik ürünler gibi çeşitli kaynaklar aracılığıyla MnP’lere maruz kalıyor.
Mikro plastiklerin vücudumuza girmesini önlemek için aşağıdaki on yöntemi uygulayabilirsiniz:
- Plastik Şişelerden Kaçının: Plastik şişeler yerine cam veya paslanmaz çelik şişeler kullanın.
- Taze Gıda Tüketin: Paketlenmiş ve işlenmiş gıdalar yerine taze meyve, sebze ve ev yapımı yemekler tercih edin.
- Plastik Ambalajları Azaltın: Alışverişte plastik ambalajlı ürünlerden kaçının ve kendi yeniden kullanılabilir çantalarınızı getirin.
- Doğal Temizlik Ürünleri Kullanın: Mikro plastik içermeyen doğal temizlik ve kişisel bakım ürünleri kullanın.
- Plastik Çatal-Bıçak Kullanmayın: Tek kullanımlık plastik çatal-bıçak yerine metal veya bambu alternatiflerini tercih edin.
- Mikrofiber Giysilerden Kaçının: Sentetik kumaşlar yerine doğal liflerden yapılmış giysiler giyin.
- Su Filtreleri Kullanın: Musluk suyunuzu içmeden önce mikro plastikleri filtreleyen bir su filtresi kullanın.
- Balık ve Deniz Ürünlerine Dikkat Edin: Balık ve deniz ürünleri tüketirken kaynağını ve temizliğini göz önünde bulundurun.
- Çamaşır Torbaları Kullanın: Çamaşır yıkarken mikro plastik salınımını azaltmak için özel çamaşır torbaları kullanın.
- Çevre Bilincini Artırın: Mikro plastik kirliliğine karşı farkındalık yaratarak çevrenizi bilgilendirin ve toplu çözümler geliştirin.
KAYNAK:
https://www.cell.com/cell-reports-medicine/fulltext/S2666-3791(24)00273-8