Onlarca çocukta hepatit vakaları gelişti, Avrupa’dan sonra ABD’de görüldü. Yeni bir salgın gelişebilir mi? Nedeni henüz bilinmeyen bu vakalardan dolayı, karaciğer nakli olan çocuklar da var. Bir çocuk hayatını kaybetti. Hepatit virüslerinin tespit edilemediği vakalarda baş şüpheli şu an Adenovirüsler. Ama başka olasılıklar da mümkün!
Çocuklarda açıklanamayan hepatit vakalarının tüm dünyada görülmeye başlanması endişeleri artırıyor.
HANGİ ÜLKELERDE GÖRÜLDÜ?
Dünya Sağlık Örgütü , sekiz ülkenin daha geçen hafta çocuklarda gizemli hepatit vakaları bildirdiğini doğruladı.
Toplam vaka sayısı 20’ye ulaştı. Dünya genelinde 228 çocuk karaciğer hastalığının olağandışı bir formuna yakalandı ve 50 şüpheli vaka daha araştırılıyor.
Vakaların çoğu, en güçlü gözetim sistemlerinden bazılarına sahip olan Birleşik Krallık (145) ve ABD’de (20) tespit edilmiştir.
Daha önce İrlanda, İspanya, Fransa, Almanya, Belçika, İtalya ve Hollanda’nın yanı sıra İsrail, Danimarka, Norveç ve Romanya’da “kökeni bilinmeyen” hepatit vakalarının doğrulandığını duyurmuştu.
23 Nisan’dan bu yana hepatit salgınıyla ilgili ilk güncellemesinde DSÖ, vakaların sekiz ülkeye daha yayıldığını söyledi.
Ajans, hangi ülkelerin ekstra vakaları bildirdiğini açıklamadı, ancak diğer sağlık kuruluşları, Avusturya, Almanya, Polonya, Japonya ve Kanada’nın vaka tespit ettiğini ortaya çıkarırken, Singapur 10 aylık bir bebekte olası bir vakayı araştırıyor.
Endonezya dün üç çocuğun nedeni bilinmeyen hepatitten öldüğünü söyledi.
Bir ölüm doğrulandı, ancak dört kişiden daha şüpheleniliyor ve 18 çocuğa karaciğer nakli gerekti.
İngiltere’de hastaların tamamı 10 yaş çocuklar altı ve Ocak- Nisan 2022 arasında hastalandılar. Tüm vakalarda 10 yaş altı çocuk oranı fazla ama 16 yaşından küçük çocuklar da var.
CDC ise ilk ABD vakalarının Ekim 2021’de Alabama’daki “büyük bir çocuk hastanesinde” tespit edildiğini söyledi. Kasım ayına kadar, buradaki hastalardan 5’i “önemli” karaciğer hasarı geçirmişti ve 3’ünde akut karaciğer yetmezliği vardı. 2 hasta karaciğer nakli gerektirdi.
TEK BİR ÖLÜM VAKASI BİLDİRİLDİ
DSÖ’den yapılan 23 Nisan tarihli yapılan yazılı açıklamada, şimdiye kadar 11 ülkede görülen en az 169 hepatit vakasından 1 kişinin virüs nedeniyle yaşamını yitirdiği bilgisi paylaşıldı. Çocuklardan 17’sinde karaciğer nakli yapıldı. Bu oran toplam vakanın %10’una denk geliyor ve bu anlamda hepatitin son derece ciddi seyretmesi dikkat çekici.
Bilim insanları söz konusu vakaların buzdağının görünen kısmı olabileceğini söylüyor; bazı ailelerin semptomlara dikkat etmeyebileceği, bir kızım vakaların da hafif geçebileceği nedeniyle bir çok vakanın kayıt altına henüz alınmadığını öngörüyor.
Çocuklarda şiddetli hepatit çok nadir görülür ve vakalardaki bu olağandışı artışa neyin neden olduğunu henüz bilmiyoruz . Önde gelen teorilerden biri adenovirüsler ama bir diğer ihtimal COVID-19’a neden olan koronavirüs olan SARS-CoV-2.
Önce hepatitin ne olduğunu ve viral enfeksiyonlarla nasıl bağlantılı olduğuna bir bakalım.
Çocukların özellikle karaciğer nakli gerektirecek düzeyde ciddi hepatite yakalanması çok olağandışı ve nadirdir
Hepatit, viral enfeksiyonlar, alkol kullanımı, toksinler, ilaçlar ve diğer bazı tıbbi durumların neden olabileceği karaciğer iltihabıdır. Hepatit belirti ve semptomları ateş, yorgunluk, iştahsızlık, bulantı, kusma, karın ağrısı, koyu renkli idrar, açık renkli dışkı, eklem ağrısı ve sarılığı içerir. Hepatit tedavisi altta yatan nedene bağlı olarak değişir.
Doğru tıbbi müdahale ile hepatit genellikle tedavi edilebilir, ancak bazı hastalarda karaciğer nakli gerekebilir. Dünya Sağlık Örgütü, Birleşik Krallık’ta etkilenen çocuklardan 6’sının bu gizemli hastalıktan dolayı karaciğer nakli olduğunu bildirdi.
Nedenler çeşitli olabilir, ancak çocuklarda hepatit genellikle viral enfeksiyonlarla ilişkilidir. Bunların en yaygınları beş hepatit virüsüdür: Hepatit A, B, C, D ve E. Adenovirüsler gibi diğer virüsler hepatite neden olabilir, ancak bu nadirdir.
Çocuklarda görülen bu vakalarda olağandışı olan şey, beş hepatit virüsünün (Hepatit A, B, C, D ve E.) herhangi birinin hiçbir hastada saptanmamış olmasıdır.
Alabama’daki Çocuklarda Pediatrik Karaciğer Nakli Programının tıbbi direktörü Dr. Helena Gutierrez, “Olup bitenler kesinlikle normal değil. Bu yaştaki çocuklarda hastaneye yatış gerektirecek kadar şiddetli hepatit görülmesi oldukça nadirdir. Ortalama yılda en fazla dört – beş vaka görüyoruz. Dolayısıyla, bu sayının böylesine ani bir artışa sahip olduğunu görmek inanılmaz derecede nadir.”
Adenovirüsler ve hepatit
Adenovirüsler, insanlarda, özellikle çocuklarda çok yaygın bir viral enfeksiyondur. Neredeyse her çocuk 10 yaşından önce en az 1 adenovirüs enfeksiyonu geçirir .
İnsanlarda enfeksiyonlara neden olabilen 50’den fazla immünolojik olarak farklı adenovirüs türü vardır. Adenovirüsler en yaygın olarak solunum yolu hastalığına neden olur, ancak adenovirüs tipine bağlı olarak gastroenterit, konjonktivit, sistit ve daha az yaygın olarak nörolojik hastalık gibi başka hastalıklara da neden olabilirler. Bazı durumlarda, çoğunlukla 5 yaş ve üstü çocuklarda, adenovirüsler bazen “havuz ateşi” olarak adlandırılan ve boğaz ağrısı, ateş ve göz iltihabı ile sonuçlanan duruma neden olabilir.
İnsanları enfekte eden 50’den fazla farklı adenovirüs suşu vardır, ancak bu vakaların çoğu genetik olarak tipik olarak ishale neden olan Adenovirüs 41 olarak tanımlanmıştır.
Bağışıklığı baskılanmış hastalarda (organ nakli veya kanser tedavisi görenler gibi bağışıklık sistemi düzgün çalışmayan herhangi biri), adenovirüsler nadiren hepatite neden olabilir .
Bu vakaların nedeni adenovirüs ise, hepatite daha kolay neden olan yeni bir adenovirüs varyantının ortaya çıktığı anlamına gelebilir.
Diğer taraftan, çocukların karantinada çok fazla mikropla karşılaşmadıkları için bir adenovirüse daha şiddetli tepki gösterebileceğini de düşünülebilir.
Diğer olası nedenler
Adenovirüs , çocuklarda yaygın bir enfeksiyon olduğu ve hepatite neden olabileceği için en olası açıklama gibi görünüyor. Ancak araştırılması gereken bazı alternatif senaryolar var.
Enterovirüsler . Diğer bir olasılık, enterovirüs adı verilen ve çocuklar arasında da yaygın olan bir virüs ailesidir. Bu aile en çok çocuk felci ile ünlüdür. Virolog Dr. Angie Rasmussen , bir enterovirüsün en büyük rakip olduğunu düşünüyor.
Otoimmün hepatit: Vücudun kendisinin karaciğere saldırdığı otoimmün hepatit (bir virüs veya ona saldıran başka bir patojenin aksine), bu tür vakalara potansiyel olarak neden olabilir. Ancak bu, Birleşik Krallık’ta kabaca 10.000 kişiyi etkileyen ve genellikle 45 yaş civarındaki kadınlarda görülen nadir bir durumdur . Bunlar akılda tutulduğunda, otoimmün hepatitin çocuklarda bir dizi vakanın nedeni olması pek olası değildir.
Bazı çocuklarda SARS-CoV-2 tespit edildiğinden , bu hepatit vakalarının arkasında COVID olabileceğine dair görüşler de var. COVID hastalarında izole hepatit vakaları bildirilmiştir, ancak bu otoimmün hepatitten bile daha nadirdir ve çoğunlukla şiddetli COVID’li erişkinlerde gözlenmiştir.
İskoçya’daki 13 hepatit vakasından beşinde adenovirüs pozitif çıktı. Beşinde de Covid vardı, ikisi de her iki virüs için de pozitifti.
Daha da önemlisi, Birleşik Krallık’ta hepatit teşhisi konan çocukların hiçbiri COVID aşısı olmamış , bu nedenle COVID aşılarının bu artışla bir ilgisi olduğuna inanmak için hiçbir temel yoktur.
Diğer bir olasılık da bunun virüsler arasındaki etkileşimden kaynaklanan yeni bir semptom olmasıdır (örneğin adenovirüs ve koronavirüs, örneğin her ikisi de aynı çocuğu enfekte eder). Alternatif olarak, henüz tespit edilmemiş tamamen farklı bir virüs neden olabilir.
Adenovirüs şu anda burada en olası neden gibi görünse de, bunu doğrulamak ve yeni virüsler gibi diğer olası açıklamaları ekarte etmek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulacaktır.
COVID pandemisi devam ederken, olağan dışı sağlık senaryolarının olası bir nedeni olarak koronavirüsü rutin olarak düşünmeliyiz. Diğer taraftan Dünya Sağlık Örgütü, İngiltere’de Covid ile aynı zamanda yayılan adenovirüste artış olmasına rağmen, bu virüslerin hepatiti tetiklemedeki potansiyel rolünün belirsiz olduğunu kaydetti.
İngiltere’deki çocuklar arasında başka bir bağlantı bulunmadığını ve yakın zamanda uluslararası seyahat etmedikleri söylendi. Ayrıca bir kimyasalın mı yoksa toksinin mi neden olabileceğini belirlemek için laboratuvar testleri de yapılıyor.
Adenovirüsün ana neden olduğu tespit edilirse, ona karşı korunmak ve ciddi komplikasyon riskini en aza indirmek için ne yapabiliriz? Adenovirüsler havada ve dokunma yoluyla yayılır . Ana önleyici tedbir, dirseğinize öksürmek gibi iyi solunum hijyeni ile birlikte – hem çocuklar hem de yetişkinler tarafından – ellerin uygun şekilde yıkanmasıdır. Bu sıralar Salmonella gibi besin zehirlenmeleri tehditlerini de düşünürsek, hijyen için bir miktar dikkatimizi artırmamız gerekir.
Yine DSÖ, vakalardaki artış ve artan sürveyans göz önüne alındığında, salgının nedeni belirlenmeden önce daha fazla vakanın tespit edilmesinin “çok muhtemel” olduğunu söyledi.
Ailelerin dikkat etmesi gereken belirtiler
Adenovirüsler solunum yollarınını, gözleri, bağırsakları, idrar yollarını ve sinir sistemi dokularını enfekte eder.
Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi, İngiltere’deki bazı vakaların hepatite yakalanmadan önceki haftalarda “karın ağrısı, ishal ve kusma dahil olmak üzere gastrointestinal semptomlar bildirdiğini ve çoğu vakada ateşin olmadığını” söyledi.
ABD’den de benzer semptomlar geldi.
CDC’ye göre bu virüs tipik olarak çocuklarda akut gastroenterit olarak bilinen mide veya bağırsak iltihabına neden oluyor.
Adenovirüsler normalde yetişkinlerde soğuk algınlığına neden olabilen virüslerdir, ancak çocuklarda ishal, karın ağrısı ve kusmaya da neden olabilir.
Koyu idrar, gri renkli kaka ve kaşıntılı cilt de önemli belirtilerdir.
Tüm yıl boyunca yayılan adenovirüsün bulaşmasını engellemenin en etkili yolu iyi el ve solunum hijyenidir
10 ana hepatit belirtisi şunlardır:
- Koyu idrar
- Soluk, gri renkli kaka
- Ciltte kaşıntı
- Gözlerin ve cildin sararması (sarılık)
- Kas ve eklem ağrısı
- Yüksek ateş
- Hasta hissetmek
- Her zaman alışılmadık şekilde yorgun hissetmek
- İştah kaybı
- Karın ağrısı
Hepatit, genellikle viral bir enfeksiyondan veya alkol içmekten kaynaklanan karaciğer hasarından kaynaklanan karaciğer iltihabıdır.
Kısa süreli hepatit genellikle belirgin semptomlara sahip değildir.
Ancak bazıları gelişirse, koyu idrar, soluk gri renkli kaka, kaşıntılı cilt ve gözlerde ve ciltte sararma olabilir.
Ayrıca kas ve eklem ağrısı, yüksek ateş, hasta hissetme ve sürekli olarak olağandışı yorgun olma gibi durumları da içerebilir.
Hepatit bir virüs tarafından yayıldığında, genellikle enfekte bir kişinin dışkısı ile kontamine yiyecek ve içeceklerin tüketilmesi veya kandan kana veya cinsel temastan kaynaklanır.
