Amerikan Dermatoloji Akademisi, güneş kremi ve güneş güvenliği hakkında bilgiler yayımladı. SPF, güneşe maruz kalma ve güneşten gelen ultraviyole radyasyon hakkında sık sorulan sorular ve cevapları:

Kim güneş kremine ihtiyaç duyar?

Herkes. Güneş kremi kullanımı sizi güneşin zararlı ultraviyole ışınlarından koruyarak cilt kanserini önlemeye yardımcı olabilir. Yaş, cinsiyet veya ırktan bağımsız olarak herkes cilt kanserine yakalanabilir.

Güneş üç tür ultraviyole radyasyon yayar: UVC, UVB ve UVA

Bunların her biri zararlıdır, ancak en zararlıları UVC ve UVB’dir. Neyse ki ozon tabakası, dünya yüzeyine ulaşan zararlı ışınların çoğunu durdurur. Ama hepsini değil! Dünya yüzeyine ulaşan UV ışınlarının yaklaşık %95’i UVA’dır, ancak yaklaşık %5’i daha zararlı UVB ışınlarıdır.

UVB, cilt hücrelerinizdeki DNA’ya doğrudan zarar verirken, UVA zararlı “serbest radikaller” üreterek dolaylı hasara neden olur. Bunlar cilt hücrelerinin yağ, protein ve DNA’sına zarar verebilecek moleküllerdir. Zamanla, güneş hasarının kümülatif etkileri cilde geri dönüşü olmayan zararlar verebilir ve cilt kanseri geliştirme riskini artırabilir.

Güneşin yaşlandırıcı etkisi

Herhalde bu fotoğraftan daha güzel anlatmazdı:  Kanada’da 28 yıldır tır şoförlüğü yapan Bill McElligot’ın yüzünün sol kısmı mesleğinden dolayı sağ tarafına göre çok daha fazla güneş ışığına maruz kaldı. Bu nedenle, 69 yaşındaki şoförün yüzünün iki tarafı birbirinden oldukça farklı görünüyor. Fotoğraf 2017’de NEJM’de yayımlandı.

Hangi güneş kremini kullanmalıyım?

Amerikan Dermatoloji Akademisi, herkesin aşağıdaki özellikleri taşıyan güneş kremi kullanmasını önerir:

  • Geniş spektrumlu koruma (UVA ve UVB ışınlarına karşı korur)
  • SPF 30 veya üzeri
  • Su bazlı olanlar

Yukarıdakileri sunan bir güneş kremi cildinizi güneş yanığından, erken cilt yaşlanmasından ve cilt kanserinden korumaya yardımcı olur. Ancak güneş kremi tek başına sizi tam olarak koruyamaz. Dermatologlar, güneş kremi sürmenin yanı sıra cildinizi korumak ve cilt kanserini erken teşhis etmek için aşağıdaki adımları atmanızı önerir:

  • Uygun olduğunda gölge arayın , güneş ışınlarının en güçlü olduğu saatler 10.00 ile 14.00 arasında. Eğer gölgeniz sizden kısaysa, gölge arayın.
  • Hafif uzun kollu bir gömlek, pantolon, geniş kenarlı bir şapka ve mümkünse güneş gözlüğü kullanarak kendinizi güneşten korumak için giyin .
  • Güneş yanığı olasılığını artırabilecek güneşin zararlı ışınlarını yansıttıkları için su, kar ve kum yakınında ekstra dikkatli olun .
  • Solaryumlardan kaçının. Güneşten ve solaryumdan gelen ultraviyole ışık cilt kanserine ve kırışmaya neden olabilir. Bronzlaşmak istiyorsanız, kendi kendine bronzlaşan bir ürün kullanmak isteyebilirsiniz, ancak onunla güneş kremi kullanmaya devam edebilirsiniz.
  • Doğum gününüzde kendinizi baştan aşağı kontrol edin. Cildinizde herhangi bir değişiklik, kaşıntı veya kanama fark ederseniz, bir dermatoloğa görünün. Cilt kanseri erken yakalandığında oldukça iyi tedavi edilebilir.

Güneş kremini ne zaman kullanmalıyım?

Dışarıda olacaksanız yaz-kış her gün. Güneş, yıl boyunca zararlı UV ışınları yayar. Bulutlu günlerde bile güneşin zararlı UV ışınlarının yüzde 80’e kadarı cildinize nüfuz edebilir.

Kar, kum ve su; güneş ışınlarını yansıttıkları için güneş kremi ihtiyacını artırır.

Ne kadar güneş kremi kullanmalıyım ve ne sıklıkla uygulamalıyım?

  • Çoğu insan, önerilen güneş koruyucu miktarının sadece yüzde 25-50’sini uygular.
  • Giysilerin kapatmayacağı tüm cildi kaplayacak kadar güneş koruyucu uygulayın. 
  • Ayaklarınızın üst kısmına, boynunuza, kulaklarınıza ve başınızın üst kısmına uygulamayı unutmayınız.
  • Dışarı çıkmadan 15 dakika önce kuru cilde güneş kremi sürün.
  • Cilt kanseri dudaklarda da oluşabilir. Dudaklarınızı korumak için, SPF 30 veya daha yüksek güneş koruyucu içeren bir dudak kremi veya ruj uygulayın.
  • Dışarıdayken, güneş kremini yaklaşık iki saatte bir veya yüzdükten veya terledikten sonra şişenin üzerindeki talimatlara göre yeniden uygulayın.

Geniş spektrumlu güneş kremleri hem UVA hem de UVB ışınlarına karşı koruma sağlar. Işınlar arasındaki fark nedir?

Güneş ışığı, dünyaya ulaşan iki tür zararlı ışından oluşur – UVA ışınları ve UVB ışınları. Her ikisine de aşırı maruz kalmak cilt kanserine yol açabilir. Cilt kanserine neden olmanın yanı sıra:

  • UVA ışınları (veya yaşlanma ışınları) cildinizi erken yaşlandırarak kırışıklıklara ve yaşlılık lekelerine neden olabilir ve pencere camından geçebilir.
  • UVB ışınları (veya yanan ışınlar) güneş yanığının başlıca nedenidir ve pencere camı tarafından engellenir.

Bronzlaşmanın güvenli bir yolu yoktur. Her bronzlaştığınızda cildinize zarar verirsiniz. Bu hasar arttıkça cildinizin yaşlanmasını hızlandırırsınız ve tüm cilt kanseri türleri için riskinizi artırırsınız.

Ne tür güneş kremi kullanmalıyım?

En iyi güneş kremi türü, tekrar tekrar kullanacağınızdır. Geniş spektrumlu (UVA ve UVB) koruma sağladığından, 30 veya daha yüksek SPF’ye sahip olduğundan ve suya dayanıklı olduğundan emin olun.

Kullandığınız güneş kremi türü kişisel bir tercih meselesidir ve korunacak vücut bölgesine göre değişiklik gösterebilir. Mevcut güneş koruyucu seçenekleri arasında losyonlar, kremler, jeller, merhemler, ağda çubukları ve spreyler bulunur.   

  • Kremler kuru cilt ve yüz için en iyisidir.
  • Jeller, kafa derisi veya erkek göğsü gibi tüylü alanlar için iyidir.
  • Çubuklar göz çevresinde kullanmak için iyidir.
  • Spreyler çocuklara uygulanması kolay olduğu için bazen ebeveynler tarafından tercih edilmektedir. Maruz kalan tüm cildi tamamen kaplayacak kadar bu ürünlerden yeterince kullandığınızdan emin olun. Bu ürünleri solumayın veya ısı yakınında, açık alev veya sigara içerken uygulamayın.
  • Test ve standardizasyonla ilgili mevcut FDA düzenlemeleri, güneşten koruyucu spreylerle ilgili değildir. Ajans, güvenlik ve etkinliği sağlamak için bu ürünleri değerlendirmeye devam ediyor.
  • Hassas ciltler ve bebekler gibi belirli amaçlar için yapılmış güneş kremleri de vardır.  

Bazı güneş koruyucu ürünler, nemlendiriciler ve kozmetiklerle birlikte de mevcuttur. Bu ürünler kullanışlı olmakla birlikte, en iyi güneş korumasını elde etmek için tekrar uygulanmaları gerekir. 

Güneş kremi ayrıca bir böcek kovucu ile birlikte satılabilir. Güneş kremi bolca ve sıklıkla uygulanmalıdır, böcek kovucu ise az miktarda ve çok daha az sıklıkta kullanılmalıdır. O yüzden ikisini ayrı ayrı almalısınız.

Hangi güneş kremini seçerseniz seçin, ürün etiketinde belirtilen UV korumasını elde etmek için bolca uyguladığınızdan emin olun.

Kimyasal ve fiziksel güneş kremleri arasındaki fark nedir?

Kimyasal güneş kremleri sünger gibi çalışır ve güneş ışınlarını emer. Aşağıdaki aktif bileşenlerden bir veya daha fazlasını içerirler: oksibenzon, avobenzon, oktisalat, oktokrilen, homosalat ve oktinoksat. Bu formülasyonlar, beyaz bir kalıntı bırakmadan cilde sürülmesi daha kolay olma eğilimindedir.

Fiziksel güneş kremleri bir kalkan gibi çalışır, cildinizin yüzeyine oturur ve güneş ışınlarını saptırır. Aktif maddeler çinko oksit ve/veya titanyum dioksit içerirler. Hassas bir cildiniz varsa bu güneş kremini tercih edin.

Yüksek numaralı bir SPF, düşük numaralı bir SPF’den daha mı iyidir?

Dermatologlar, güneşin UVB ışınlarının yüzde 97’sini engelleyen, SPF’si en az 30 olan bir güneş kremi kullanmanızı önerir. Daha yüksek sayıda SPF’ler güneşin UVB ışınlarının biraz daha fazlasını engeller, ancak hiçbir güneş kremi güneşin UVB ışınlarının yüzde 100’ünü engelleyemez.

Ayrıca, yüksek sayıdaki SPF’lerin, düşük sayıdaki SPF’lerle aynı süre kadar sürdüğünü hatırlamak da önemlidir. Çok sayıda SPF, yeniden uygulama yapmadan dışarıda ek zaman geçirmenize izin vermez. Güneşten koruyucular, açık havada, bulutlu günlerde bile ve yüzdükten veya terledikten sonra, şişenin üzerindeki talimatlara göre yaklaşık iki saatte bir yeniden uygulanmalıdır.

Bebeğimi veya yürümeye başlayan çocuğumu güneşten nasıl koruyabilirim?

İdeal olarak, ebeveynler 6 aylıktan küçük bebekleri güneş ışınlarına maruz bırakmaktan kaçınmalıdır.

Bebekleri güneşten korumanın en iyi yolu, onları uzun kollu, pantolonlu, geniş kenarlı şapka ve güneş gözlüklü giydirmenin yanı sıra mümkün olduğunca gölgede tutmaktır. Aşırı ısınmadıklarından ve bol sıvı içtiklerinden emin olun. Bebeğiniz huysuzsa, aşırı ağlıyorsa veya açıkta kalan cildinde kızarıklık varsa, onu içeriye alın.

6 aydan küçük bebeklerde mümkünse güneş koruyucu kullanımından kaçınılmalıdır.

6 aylık ve daha büyük bebeklerin ve küçük çocukların ebeveynleri, ürün etiketindeki talimatlara göre, çocuklarının koruyucu giysilerle örtülmeyen maruz kalan cildine 30 veya daha yüksek SPF’li geniş spektrumlu, suya dayanıklı bir güneş kremi uygulayabilir. Dışarıdayken, güneş kremi yaklaşık iki saatte bir veya etiketin söylediği sıklıkta yeniden uygulanmalıdır. Çinko oksit veya titanyum dioksit bileşenlerini kullanan güneş kremleri veya bebekler veya küçük çocuklar için özel güneş kremleri hassas ciltlerinde daha az tahrişe neden olabilir.

Geçen yaz aldığım güneş kremini kullanabilir miyim yoksa her yıl yenisini mi almam gerekir? Gücünü kaybeder mi?

Dermatologlar, sadece yaz aylarında değil, dışarıda olduğunuzda her gün güneş kremi kullanmanızı önerir. Her gün ve doğru miktarda güneş kremi kullanıyorsanız bir şişe uzun süre dayanmamalıdır. Bir süredir kullanmadığınız bir güneş kremi bulursanız:

  • FDA, tüm güneş kremlerinin orijinal güçlerini en az üç yıl korumasını şart koşuyor.
  • Bazı güneş kremlerinin bir son kullanma tarihi vardır. Son kullanma tarihi geçmişse, güneş kremini atın.
  • Son kullanma tarihi olmayan bir güneş kremi alırsanız, güneş kremini aldığınız tarihi şişenin üzerine yazın. Bu şekilde, ne zaman atacağınızı bileceksiniz.
  • Ayrıca güneş kreminin artık iyi olmayabileceğine dair görünür işaretler arayabilirsiniz. Ürünün renginde veya kıvamında herhangi bir belirgin değişiklik olması, yeni bir şişe satın alma zamanının geldiği anlamına gelir.

Güneş kremi kullanmak D vitamini miktarını sınırlar mı?

Güneş kremi kullanmak cildinizin D vitamini üretimini azaltabilir.

  • Yeterli D vitamini almadığınız konusunda endişeleriniz varsa, D vitamini alma seçeneklerinizi doktorunuzla tartışmalısınız.
  • Birçok insan ihtiyaç duyduğu D vitaminini yiyeceklerden ve/veya vitamin takviyelerinden alabilir. Bu yaklaşım, cilt kanseri riskinizi artırmadan ihtiyacınız olan D vitaminini sağlar.

Vitaminli güneş kremleri daha mı yararlı?

Son yıllarda bazı güneş kremleri, serbest radikalleri nötralize etmek ve UVA radyasyonuna karşı korumak için C ve E vitaminleri gibi antioksidanlar eklemeye başladı. 

Ancak bu umut verici görünse de, birçok çalışma, bu antioksidanların güneş kremlerine eklendiğinde yalnızca çok mütevazı bir koruyucu etkiye sahip olduğunu göstermiştir. Bunun nedeni, UVA radyasyonunun hem serbest radikaller hem de serbest reaktif demir üreterek cilt hücreleri üzerinde ikili bir zarar verici etkiye sahip olmasıdır. Yani vitaminli güneş kremlerinin önemli bir ekstra yararı görünmüyor.

Güneş kremleri güvenli midir?

Güneş kremi kullanmak, gölge aramak ve koruyucu giysiler giymek cilt kanseri riskinizi azaltmak için önemlidir. Güneşten koruyucu ürünler, ABD Gıda ve İlaç Dairesi tarafından reçetesiz satılan ilaçlar olarak düzenlenir. 

Bilimsel kanıtlar, güneş ışınlarından cilde kısa ve uzun vadeli zararları en aza indirmek için güneş kremi kullanmanın faydalarını desteklemektedir. Güneş kremi bileşenlerinin toksik olduğu veya insan sağlığına zararlı olduğu iddiaları kanıtlanmamıştır.

Bazı güneş koruyucu maddeler hakkında endişeleriniz varsa, farklı aktif maddeler içeren bir formül seçebilirsiniz. Güneş koruyucunuz geniş spektrumlu, suya dayanıklı ve SPF 30 veya daha yüksek olduğu sürece sizi güneşten etkili bir şekilde koruyabilir.

S: Geçenlerde, FDA’nın birçok güneş kremi bileşeninin güvenli olmadığını söylediğini duydum. Bu doğru mu?

C:  Hayır, ancak düzenleyici dil kafa karıştırıcı olabilir. FDA’nın yaptığı, üreticilerden çeşitli güneş koruyucu bileşenlerinin güvenliği hakkında daha fazla veri sağlamalarını isteyen önerilen bir kural yayınlamaktır. Bu güneş koruyucu maddeler Amerika Birleşik Devletleri’nde yıllardır kullanılmaktadır.

S: FDA bu güneş koruyucu maddelerden neden endişe duyuyor?

C:  FDA, aşağıdakileri öğrenmek için daha fazla güvenlik verisi istiyor: 

  • Cildiniz güneş kremi bileşenlerini ne ölçüde emer?
  • Güneş kremini emmenin cildiniz veya vücudunuz üzerinde herhangi bir etkisi olup olmadığı

S: FDA tarafından önerilen kural ne diyor?

C:  Bu öneri kuralı, güneş kremi bileşenlerini sınıflandırır. FDA, iki bileşenin “genel olarak güvenli ve etkili” (GRASE) olarak kabul edilmesini önermektedir. Bu bileşenler şunlardır:

  • Titanyum dioksit
  • Çinko oksit 

FDA, diğer iki bileşenin GRASE olmadığını önermektedir:

  • PABA
  • tolamin salisilat 

Endişe etmeyin. Bu bileşenlerden hiçbirini Amerika Birleşik Devletleri’nde yasal olarak satılan güneş kreminde bulamazsınız. FDA, bu bileşenlerin GRASE olarak sınıflandırılıp sınıflandırılamayacağını belirlemeden önce aşağıdaki 12 bileşen hakkında daha fazla güvenlik verisi talep etmektedir:

  • ABD’de yaygın olarak kullanılan bileşenler: ensülizol, oktisalat, homosalat, oktokrilen, oktinoksat, oksibenzon, avobenzon.
  • ABD’de sık kullanılmayan bileşenler: sinoksat, dioksibenzon, meradimat, padimat O, sulisobenzon. 

S: FDA’nın daha fazla güvenlik bilgisi istediği 12 bileşenden herhangi birini içeren güneş kremlerini kullanmayı bırakmalı mıyım?

C:  FDA daha fazla veri isterken, bileşenlerin güvenli olmadığını söylemez. Halktan bu bileşenlerden herhangi birini içeren güneş kremlerini kullanmayı bırakmasını istemez.

FDA tarafından yakın zamanda yapılan bir araştırma, dört güneş koruyucu bileşenine baktı ve bu bileşenlerin vücuda emiliminin ek güvenlik verilerine duyulan ihtiyacı desteklediği sonucuna vardı. Bununla birlikte, çalışma, verilerin bir kişinin sağlığı üzerinde herhangi bir etkisi olduğu sonucuna varmadığını ve bunun belirlenebilmesi için daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulacağını kaydetti. Daha da önemlisi, çalışma yazarları, bireylerin güneş kremi kullanmaya devam etmesi gerektiğini belirtti.