Otizm ve ADHD’nin birlikte görüldüğü AuDHD, bireylerde karmaşık ihtiyaçlar doğurabilir. İşte AuDHD hakkında bilmeniz gereken beş önemli bilgi.
AuDHD Nedir?
Son zamanlarda, otizm ve dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunun (ADHD) bir arada bulunduğu durumlar için “AuDHD” terimi kullanılmaya başlandı. Bu iki durum birbirine zıt gibi görünse de birçok kişi her iki teşhisi birden alabiliyor. Özellikle sosyal medyada, bu durumu yaşayan bireyler deneyimlerini paylaşıyor ve klinik gözlemlerle bu kombinasyon daha fazla fark ediliyor.
1. AuDHD Teşhisi Son 10 Yılda Mümkün Oldu
2013 yılına kadar otizm ve ADHD aynı kişide bir arada teşhis edilemiyordu. Amerikan Psikiyatri Birliği’nin kullandığı “Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı”nın (DSM) beşinci baskısı, bu iki durumu bir arada teşhis etmeye izin vermeye başladı. Bu nedenle, 2013’ten önce teşhis edilen bireylerde, bu iki durumun birlikte düşünülmesi genellikle mümkün olmuyordu.
2. AuDHD Daha Yaygın
Otizm, dünya nüfusunun %1 ila %4’ünde görülürken, ADHD çocuklarda %5-8, yetişkinlerde ise %2-6 oranında görülür. Araştırmalar, ADHD teşhisi konulanların %40’ının aynı zamanda otizm kriterlerini karşıladığını ve otizmlilerin de %40’ının ADHD belirtilerine sahip olduğunu gösteriyor. Ayrıca, iki durumun tam teşhis edilmediği ancak özelliklerinin bir arada görüldüğü vakalar çok daha yaygındır.
3. Zıt Özellikler Rahatsızlık Verebilir
Otizmli bireyler genellikle düzeni severken, ADHD’li bireyler genellikle dağınık ve düzensiz olurlar. Bu iki durumun bir arada olması, kişinin iç dünyasında çatışmalara yol açabilir. Örneğin, bir yandan düzenli olma isteği varken diğer yandan ADHD’nin getirdiği dağınıklık bu durumu zorlaştırabilir. Ayrıca, otizmliler genellikle tek bir şeye odaklanırken, ADHD’li bireyler aynı anda birçok şeyle uğraşırlar. Bu çelişkili özellikler kişiyi stres altına sokabilir.
4. Ruh Sağlığı Problemleri Daha Yaygın
AuDHD yaşayan bireylerde depresyon ve anksiyete gibi ruhsal sorunlar daha yaygındır. Bu durum, günlük işlevselliği de olumsuz etkileyebilir. Hem otizmin hem de ADHD’nin getirdiği planlama, organize olma ve dikkat kontrolü sorunları, günlük yaşamda büyük zorluklara yol açabilir.
5. Doğru Tedavi Almak Önemli
ADHD ilaçları, bu bozuklukta etkili bir tedavi yöntemidir ve otizmli bireylerde de ADHD belirtilerini hafifletebilir. Ancak, ADHD ilaçları otizm belirtilerini hafifletmez. Bu nedenle, psikolojik terapi ya da mesleki terapi gibi diğer desteklere de ihtiyaç duyulabilir. Her bireyin ihtiyaçlarına göre tedavi planı kişiye özel olmalıdır.
Sonuç
Eğer hem otizm hem de ADHD teşhisiniz varsa ya da bu belirtileri yaşıyorsanız, doğru desteği alabilmek için her iki durumu da doktorunuza danışmanız önemlidir. Doğru teşhis ve destek, hayat kalitenizi önemli ölçüde artırabilir.
Öne Çıkan Bulgular:
- Otizm ve ADHD bir arada görülebilir ve AuDHD olarak adlandırılır.
- AuDHD’li bireylerde ruhsal sorunlar ve günlük zorluklar daha fazla olabilir.
- ADHD ilaçları faydalı olabilir, ancak diğer tedavi yöntemleri de önemlidir.
- Her iki durumu birlikte yönetmek, bireyin işlevselliğini artırabilir.
Pratikte İnsanlara Nasıl Yardımcı Olur?
AuDHD hakkında farkındalık arttıkça, bu duruma sahip bireylerin daha iyi bir tedavi ve destek alması sağlanabilir. Kişiye özel tedavi planları, bu bireylerin hem otizm hem de ADHD ile başa çıkmalarına yardımcı olabilir ve yaşam kalitelerini yükseltebilir.
Bu makale Creative Commons lisansı altında The Conversation’dan yeniden yayınlanmıştır. Makalenin orijinalini okuyun.