Tip 2 diyabetle yaşayan ve obezite sorunu olan bireylerde sağlıklı beslenme stratejileri, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak ve yaşam kalitesini iyileştirmek için kritik bir araçtır. Yeni bir Çin merkezli randomize çalışma, intermittent energy restriction, time‑restricted eating ve continuous energy restriction yaklaşımlarını karşılaştırarak etkilerine netlik kazandırdı.
Diyet Yaklaşımlarına Genel Bakış
İntermittent Energy Restriction (5:2 Orucu)
Haftanın beş gününde normal kalori alımı, iki gününde %75–80 kalori kısıtlaması esasına dayanır. Bu yaklaşım kısa sürede kilo ve kan şekeri kontrolü sağlar.
Time-Restricted Eating-Zamanla Sınırlı Beslenme (10 Saat Beslenme)
Gün içinde tüm alımı sınırlı bir zaman dilimine sıkıştırmak (örneğin sabah 8’den akşam 18’e kadar) uygulanır. Günlük kalori eşitliği sağlanmasına rağmen zamanlama özelleştirilmiştir.
Continuous Energy Restriction (Sürekli Kalori Kısıtlaması)
Günlük belirli bir kalori hedefiyle sürekli kısıtlama uygulanır. Standart, klasik bir düşük kalorili diyettir.
Araştırmanın Metodolojisi
90 obez, T2D’li katılımcı rastgele üç gruba ayrıldı: intermittent fasting, time‑restricted eating veya sürekli kalori kısıtlaması. Kalori tüketimi tüm gruplarda eşitlenerek 16 hafta boyunca izlendi. Bir beslenme uzmanı tarafından takip sağlandı. Ana hedef HbA1c değişimi; ek olarak açlık kan şekeri, trigliserit, insulin duyarlılığı (Matsuda indeksi) ve hasta uyumu değerlendirildi.
Bulgular
HbA1c ve Kilo Kaybı
- HbA1c’da 1.03–1.56 puana düşüş
- 5.7–8.6 kg arası kilo kaybı
- Ekipler arasında istatistiksel fark yok, ancak en büyük düşüş intermittent fasting grubunda gözlendi.
Metabolik Etkiler
- İntermittent fasting grubu açlık glukozunu 2.3 mmol/L, trigliseridi 1.139 mmol/L düşürdü.
- Insülin duyarlılığı en yüksek bu grupta arttı (Matsuda indeksi 80.23; p < .05)
Hasta Uyumu
- En yüksek uyum oranı intermittent fasting (%85), ardından continuous restriction (%84) ve time‑restricted eating (%78)
Yan Etkiler
- Hipoglisemi olguları: intermittent ve time-restricted gruplarda iki iken, sürekli kısıtlama grubunda üç kişi gözlendi.
Uygulamada Ne Anlama Geliyor?
Bu çalışma, beslenme stratejileri seçilirken hastanın hayat düzenine, metabolik hedeflerine ve motivasyonuna uygun yöntemin belirlenmesi gerektiğini söylüyor. İntermittent fasting hem metabolik avantaj hem de hasta uyumu açısından öne çıkarken, sürekli kısıtlama ve zaman sınırlı beslenmede de anlamlı iyileşmeler sağlanabiliyor.
Klinik İpuçları
- Hasta tercihi esastır: Katılımcının alışkanlıkları ve yaşam tarzı dikkate alınarak strateji seçilmeli.
- Dengeli kalori eşitliği sağlanmalı: Her üç yöntemde de kalori alımı eşitlenmeli.
- Yakından izleme: HbA1c, lipit profili ve hipoglisemi riskleri gözlenmeli.
- Davranışsal destek eklenmeli: ACLM ve ADA gibi otoriteler, diyet kadar davranışsal danışmanlığın da önemini vurgulamaktadır
Sık Sorulan Sorular (SSS)
1. İntermittent fasting diğerlerine göre daha mı iyi?
Metabolik açıdan ve uyum hattında öne çıkıyor. Ancak herkes için uygun olmayabilir.
2. Time‑restricted eating hasta için daha konforlu olabilir mi?
Evet, özellikle öğün saatleri düzenliyse uygun olabilir; fakat uyum oranı biraz daha düşüktür.
3. HbA1c hedefi ne olmalı?
Genellikle <7% önerilir. Ancak hastaya özel hedefler belirlenmeli.
4. Hipoglisemi riski var mı?
Var. Özellikle intermittent ve time‑restricted gruplarında gözlemlenmiştir. Takip şarttır.
5. Hangi strateji en kalıcı sonuç verir?
Kalıcı sonuç, hastanın sürdürebildiği yaklaşımdır. Uyumu yüksek olan yöntemi seçmek önemlidir.
6. İlaçlar diyetle birlikte kullanılmalı mı?
Evet, genellikle metformin gibi ilaçlar devam eder. Bazı durumlarda GLP‑1 agonistleri tercih edilebilir.
7. Davranışsal destek gerekli mi?
Kesinlikle. Danışmanlık, SMART hedefler, uyku, stres yönetimi gibi destekler eşlik etmelidir.
8. Aktivite planı nasıl olmalı?
Aerobik + direnç egzersizi kombinasyonu önerilir.
9. Diyet planı kilo kaybı sağlıyor mu?
Evet, tüm stratejiler 5.7–8.6 kg arası kilo kaybettirdi.
10. Hangi hasta profiline intermittent fasting önerilir?
Çalışmaya katılan ortalama yaş 36.8, BMI 31.7 idi. Benzer profildeki bireylerde uygun olabilir.
Sonuç
T2D ve obezite tedavisinde tek bir diyet yaklaşımı yoktur. İntermittent fasting, hem metabolik fayda hem de hasta uyumu açısından öne çıkıyor. Ancak doktor gözetiminde, bireyin yaşam tarzına göre planlanmalı. Unutulmamalıdır ki zaman içinde sürdürülebilirlik, en etkili diyet demektir.
Kaynakça
Zhang, H. (2025, July 14). Which Diet Strategy Best Suits T2D Care in Obesity? Medscape Medical News. medscape.commedscape.com+4medscape.com+4medscape.com+4
Sullivan, K. (2025, June 10). New Guidelines Shift Diabetes Care Toward Behavior. Medscape Medical News. medscape.com
Diabetes management. (2025). Encyclopedia of Diabetes. Medscape. en.wikipedia.org