Küçük bir çarkın bozulması, dev bir makinenin durmasına neden olabilir mi? İşte iyot eksikliği de vücudumuz için aynen böyle bir etki yaratır. Görünürde basit bir mineral gibi dursa da, sağlığımızda ne kadar büyük bir rol oynadığını duyunca şaşıracaksınız!
İyotun önemini anlamak için hepimizin bildiği bir örneğe bakalım: Betadine (batikon). Yaralarımızı temizlemek için kullandığımız bu amadde, iyot içerir ve mikropları öldürmede oldukça etkilidir. İşte iyot, vücudumuzda da benzer bir şekilde hayati bir rol oynar. Sadece tiroid hormonları üretmekle kalmaz, bağışıklık sistemini destekler
Başka neler yapar?
Vücuttan toksinlerin atılmasında yardımcı olur
Mide asidinin dengesi ve sindirimin desteklenmesinde dolaylı etkileri var
Kadınlarda iyot, fibrokistik göğüs hastalığı riskini azaltır
İyodun vücuttaki ana fonksiyonu ise, tiroid hormonlarının üretimidir. Tiroid hastalıklarının, özellikle hipotiroidizmin (tiroid bezinin az çalışması) en sık nedeni iyot eksikliğidir.
İyot eksikliği, geçtiğimiz yüzyılda büyük bir halk sağlığı sorunu olarak tanındı ve iyotlu tuz gibi girişimlerle büyük ölçüde kontrol altına alındı. Ancak son yıllarda değişen beslenme alışkanlıkları nedeniyle bu sorun tekrar yaygınlaşıyor. Özellikle hamile kadınlar ve çocuklar arasında iyot eksikliğinin artış göstermesi, zeka geriliği ve dil gelişimi sorunları gibi ciddi sonuçlara yol açabilir.
Videonun sonunda hangi beslenme tarzının iyot eksikliğine yol açtığını ve en çok iyot içeren besinleri paylaşıcam.
Videoyu beğenmeyi ve kanala abone olmayı unutmayın lütfen
Şimdi tiroid hormonlarının üretilmesi için gerekli olan iyotu eksikliğinde görülen 12 temel belirtiyi ve pratikte iyot seviyenizi nasıl kontrol edebileceğinizi açıklayacağız.
1. Nedensiz Yorgunluk
İyot eksikliği, tiroid hormonlarının azalmasına neden olarak vücudu düşük bir hızda çalışmaya zorlar. Bunu, arabanızın motorunu düşük devirde çalıştırmaya benzetebilirsiniz. Kaslarınız ve sinir sisteminiz, enerjiyi tam kapasiteyle kullanamaz. Bu da sürekli yorgunluk hissine yol açar.
2. Ani Kilo Artışı
Tiroid hormonları, metabolizmanın hızını ayarlayan bir termostat gibi çalışır. Bu hormonlar azaldığında, vücudunuz enerji tasarruf moduna geçer ve daha fazla yağ depolamaya başlar. Yediklerinizde ve egzersiz alışkanlıklarınızda bir değişiklik olmamasına rağmen kilo alıyorsanız, bunun nedeni iyot eksikliği olabilir.
3. Kuru Cilt
Cildimiz, sürekli yenilenen ve nemini koruyan bir bariyer gibidir. Ancak tiroid hormonlarının eksikliği bu süreci aksatır. Bu durum, ciltte kuruma, çatlama ve dökülmeye yol açar. Cildinizin üzerinde nemlendirici sürülmesine rağmen çatlamış bir zemin gibi görünüyorsa, sorunun kökeni hormonlarınız olabilir.
4. Kaşların dış kısmında dökülme
İyot eksikliğinde tiroid hormon üretimi azalır, bu da kıl foliküllerinin büyüme döngüsünü bozarak kaşlarda dökülmeye neden olabilir. Kaşların dış kenarındaki kıllar, hormonal değişikliklere karşı daha hassastır. Hipotiroidi durumunda bu bölgede dökülme, genellikle erken ve belirgin bir semptom olarak ortaya çıkar. Bu durum tıbbi literatürde “Madame de Pompadour işareti” olarak da bilinir
Pratik Bilgi: Saç dökülmesi veya kaşlarda dökülme yaşıyorsanız, bir dermatolog veya endokrinologdan destek alın.
5. Soğuk ayaklar
İyot eksikliği nedeniyle tiroid hormonlarının azalması, demir emilimini azaltarak anemiye bu da ellerde ve ayaklarda soğukluk yaratır, yine metabolizma yavaşladığı için vücut ısısını düşürür. Tiroid hormanlaronın eksikliği vücudun ısı dengesini bozarak , soğuk havalara karşı toleransın azalmasına ve soğukluk hissine yol açar. Bu durum özellikle el ve ayaklarınızın çok çabuk üşüyor olmasına neden olabilir.
Pratik Bilgi: İş veya günlük hayatınızda sık sık üşüyorsanız, iyot tüketiminizi gözden geçirin.
7.Erkeklerde sık idrara çıkma
İyot eksikliği nedeniyle tiroid hormonlarının azalması, testosteron/östrojen dengesini daha da bozabilir. Östrojeni yükseltip testosteronu azaltabilir. Bu da prostat bezinin büyümesine neden olur. Prostat büyüdüğünde, idrar yolu daralır, sık idrara çıkma veya gece idrara çıkma durumu oluşur.
7. Zihinsel Gerileme
Beynimiz, tiroid hormonlarına bağlı olarak yüksek performansla çalışır. Bu hormonların azalması, nöral aktivitelerin yavaşlamasına yol açar. Odaklanma sorunları, unutkanlık ve “beyin sisi” gibi belirtiler, hormon eksikliğinin bir işareti olabilir. Düşünceleriniz bulanıklaşıyor ve hafızanız zayıflıyorsa, iyot eksikliğiniz olabilir
8. Depresyon
Tiroid hormonlarının azlığı, beyindeki serotonin ve dopamin gibi mutluluk hormonlarının üretimini etkiler. Bu durum depresif ruh hali yaratabilir.
9. Yavaş Kalp Atışı
Bradikardi, yani yavaş kalp atışı, iyot eksikliğinin ciddi bir belirtisidir. Tiroid hormonları kalbin pompalama hızını etkiler ve yetersizliği bu ritmi yavaşlatabilir.
10. Kabızlık
Tiroid hormonları sindirim sisteminin düzenli çalışmasını sağlar. Hormonlar yetersiz olduğunda, bağırsak hareketleri yavaşlar ve kabızlık ortaya çıkar.
Kabızlık probleminiz kronik hale geldiyse, tiroid hormon seviyenizi kontrol ettirin.
11. Düzensiz Adet Döngüler
Kadınlarda iyot eksikliği, adet döngüsünün bozulmasına veya kanama miktarının artmasına neden olabilir. Bu durum, hormonal dengedeki bozukluktan kaynaklanır.
Pratik Bilgi: Adet düzensizlikleri yaşıyorsanız, endokrinolojik bir inceleme yaptırın.
12. Çocuklarda Gelişim Geriliği
Hamilelik sırasında iyot eksikliği, bebeklerde zihinsel ve fiziksel gelişim geriliklerine neden olabilir. Bu durum, doğumsal hipotiroidizm olarak bilinen ciddi bir duruma yol açabilir.
12 belirttiyi saydık şimdi gelelim eksikliğin nedenlerine
İyot eksikliği arttı?
İşlenmiş gıdalar yaygınlaşırken, bu ürünler genellikle iyotlu tuz içermiyor. Ve işlenmiş gıdalar kanser dahil bir çok hastalığın sebebi. Diğer taraftan Kosher tuz veya Himalaya tuzu gibi iyot içermeyen ürünlerin popülerleşmesi de sorunu artırıyor. Bu da başka bir sebep.
İyottan en zengin gıdalar neler?
İşte en fazla iyot içeren 10 gıda:
- Deniz Yosunu
Özellikle kombu yosunu, en yüksek iyot içeriğine sahiptir. - Morina Balığı
Düşük yağ içeriğiyle bilinen morina balığı, aynı zamanda iyi bir iyot kaynağıdır. - İyotlu Tuz
Günlük iyot ihtiyacının karşılanması için iyotlu tuz kullanımı önerilir. - Karides
Deniz ürünleri arasında yüksek iyot içeriğiyle öne çıkar. - Ton Balığı
Hem iyot hem de omega-3 yağ asitleri açısından zengindir. - Süt ve Süt Ürünleri
Özellikle süt, yoğurt ve peynir, iyot içerir. - Yumurta
Yumurtanın sarısı, iyi bir iyot kaynağıdır. - Midye ve İstiridye
Deniz kabukluları, iyot oranı yüksek deniz ürünleri arasındadır. - Kuru Erik
Bitkisel kaynaklardan biri olarak, belirli bir miktarda iyot içerir. - Patates
İyot içeren bir diğer bitkisel kaynak ise kabuklu patatestir.
İyot Eksikliği Pratikte Nasıl Tespit Edilir?
Semptomları Değerlendirin: Yukarıdaki belirtilerden birkaçını yaşıyorsanız, bir uzmanla görümek üzere harekete geçin.
Kan Testleri: Tiroid hormonlarınızı (TSH, T3, T4) ve iyot seviyenizi ölçtürmek en kesin yöntemdir.
İdrar Testleri: Vücudun iyot seviyesini ölçmenin diğer bir yolu idrar testleridir.
Guatr Kontrolü: Boynunuzda bir şişlik fark ederseniz, ultrason ile tiroid bezinin durumunu kontrol ettirin.
Beslenme Değerlendirmesi: Diyetinizde iyot açısından zengin yiyecekler (iyotlu tuz, deniz ürünleri) bulunup bulunmadığını kontrol edin.