Kolon polipleri ne zaman tehlikelidir?

Polip nedir?

İnce bağırsak veya kolonun lümeni içine doğru olan büyümelerdir.  Polipler genellikle zararsızdır, ancak kansere dönüşebilirler.

Polipler genellikle semptom vermezler ancak semptom olarak şu şekilde ortaya çıkabilirler:

• Rektumdan kanama
• Eksik dışkılama  hissi (tenesmus denir))
• Kabızlık
• Şişkinlik
• Kusma
• Bağırsak alışkanlığında değişiklik
• Zamanla kan kaybından kaynaklanan yorgunluk

Bu tür belirtiler her zaman sağlık uzmanınızla görüşmenizi gerektirir.

Polip türleri

Düşük Riskli Tipler

İki tip polip çok düşük risklidir:

• hiperplastik polipler
• psödopolipler

Hiperplastik polipler, kolon ve rektumun sonunda bulunan küçük poliplerdir. Hızlı büyüyorlar ama kanser olma ihtimalleri düşük. ²

İltihaplı psödopolipler, ülseratif kolit gibi iltihaplı bağırsak koşullarının bir belirtisidir. Bu tip polipler iyi huyludur (kanserli değildir).

Daha Yüksek Risk Türleri

Adenomatözpolipler veya adenomlar daha yüksek riskli büyümelerdir. Kolonoskopi sırasında bulunan poliplerin yaklaşık üçte ikisi adenomdur.

Villöz adenom adı verilen nadir bir adenom alt tipinin kansere dönüşme olasılığı en yüksektir.

Bu polipin kansere dönüşmesi yıllar alabilir; 10 yıl sonra yaklaşık %14’ü kolon kanserine dönüşebilir.

Polip Tipi	Kolon Kanseri Riski
Hiperplastik polipler	Yok
İnflamatuar psödopolipler	Yok (iyi huylu)
Adenomatöz polipler	Yüksek risk
Villöz adenomlar	En yüksek risk

Hangi polipler daha çok kansere yol açar?

Kolorektal kanserlerin %70’ten fazlası adenomatöz poliplerden gelişirler.

Kolorektal kanserden ölüm riski sesil serrated polip, tubulovillöz polip ve villöz polip saptanan olgularda diğerlerinden yüksektir.

10 yıllık poliplerin kansere dönüşme olasılığı;

Kolorektal kanserlerin %90’ının kalın bağırsakta daha önce var olan adenomatöz poliplerden kaynaklandığı kabul edilir.

Kolon kanseri oranı 

1 cm’den küçük poliplerde %1, 

1-2 cm arasında olanlarda %9,5 

2 cm’den büyük poliplerde %46 bulunmuştur. 

Başka bir çalışmada ise bu oranlar %0,5, %4,6 ve %10,8 olarak saptanmıştır.

Risk faktörleri şunları içerir: 

• Aile öyküsü
• Yaşlılık
• Genetik (bazı kalıtsal koşullar kolon kanseri riskini artırır)
• Irk ve etnik köken (Afrikalı Amerikalılar ve Aşkenaz Yahudi kökenli insanlar daha büyük risk altındadır)
• Obezite
• Sigara içmek
• İltihaplı bağırsak koşulları

Aile öyküsü , polipler ve kolon kanseri için önemli bir risk faktörüdür. Anne-babanızın, kardeşlerinizin veya çocuklarınızın daha önce herhangi bir gelişmiş kolon polipleri olup olmadığını öğrenmelisiniz. 

Uzun boylularda risk daha fazla

Bulgular, genel olarak, en yüksek yüzdelik yüzdelik dilimdeki en uzun bireylerin, en düşük yüzdelik dilimdeki en kısalara göre kolorektal kanser geliştirme riskinin %24 daha yüksek olduğunu gösteriyor. 

Boydaki her 10 santimetrelik artış, kolorektal kanser geliştirme riskinde %14 ve adenom olma ihtimalinde %6 artışla ilişkili bulundu.

2008’den 2017’ye kadar, 55 yaşın altındaki kişilerin kolon kanserinden ölümleri, genel kolorektal kanser oranları düşse bile her yıl %1 arttı.

Önceden, ortalama kolorektal kanser riski taşıyan yetişkinlerin 50 yaşına geldiklerinde düzenli taramalara başlamaları gerekiyordu. Şimdi grup, kolorektal taramaların 45 yaşında başlamasını öneriyor.

Kimler kolonoskopi yaptırmalı?

Amerikan Gastroenteroloji Koleji (ACG), ortalama risk altındakiler için taramanın 45 yaşında başlamasını ve en az 75 yaşına kadar devam etmesini önermektedir.

Aşağıdaki durumlarda diğerlerinden daha sık test edilmeniz gerekebilir:

• Siz veya yakın bir akrabanız kolorektal polip veya kolorektal kanser geçirdiniz.
• Crohn hastalığı veya ülseratif kolit gibi iltihaplı bir bağırsak hastalığınız var.
• Ailesel adenomatöz polipoz veya Lynch sendromu olarak da bilinen kalıtsal polipoz olmayan kolorektal kanser gibi genetik bir sendromunuz var.

Ne Sıklıkta Tarama Yapılır?

Herhangi bir polip veya aile öyküsü olmayan kişiler için kolonoskopi genellikle her 10 yılda bir önerilir.

Bununla birlikte, doktorunuzun bir tarama sırasında polip bulduğunu varsayalım. Bu durumda, sağlık uzmanınız, risk faktörlerinize ve çıkarılan poliplerin türüne bağlı olarak, bundan daha önce bir takip kolonoskopisi yaptırmanızı önerebilir.

Doktorunuz polip bulamazsa, ancak gelişmiş polipleri olan birinci derece akrabalarınız varsa, bir sonraki kolonoskopiniz genellikle 5 yıl sonra olur.

Polip alınırsa tekrar kolonoskopiye ihtiyacım olur mu?

Evet. Kolonoskopiniz hiç polip göstermemiş olsa veya tüm polipler alınmış olsa bile gelecekte yeni polipler geliştirebilirsiniz. Bu nedenle sağlık ekibiniz önerdiğinde kolonoskopi yaptırmanız önemlidir. Bir sonraki kolonoskopinizin zamanlaması genellikle çıkarılan poliplerin sayısına ve boyutuna bağlıdır.

Önleme

Düzenli tarama, polipleri ve kolon kanserini önlemek için atabileceğiniz en kritik adımdır. Ek olarak, aşağıdakiler dahil bazı yaşam tarzı faktörleri riskinizi azaltabilir: 

• Düzenli fiziksel aktivite 
• Sigarayı bırak
• Alkolü bırak
• Sağlıklı ve çeşitli bir diyet yemek

Ulusal Kanser Enstitüsü Dergisi’ndeki 2017 tarihli bir makalede , araştırmacılar, beyaz ekmek , kahvaltılık gevrekler, kekler, patates kızartması ve diğer yüksek glisemik gıdaların genç erişkinlerde artan kolon kanseri oranlarından kısmen sorumlu olabileceğini söyledi. Araştırmalar, yağ oranı yüksek ve lif oranı düşük olan tipik Batı diyetinin gastrointestinal sistemde iltihaplanmayı tetikleyebileceğini bulmuştur.

Sağlıklı yağlar ve yüksek lifli tahıllar, meyveler ve sebzelerle birlikte çay, yeşil yapraklı sebzeler ve meyvelerdeki antioksidanları tüketmek de yardımcı olabilir.

Folat, kalsiyum ve D vitamini alımınıza dikkat edin. Bu doğal yaklaşımlar , bazı çalışmalarda kolon kanseri riskinin azalmasıyla ilişkilendirilmiştir.