Metastatik kanser, kaynak noktasının ötesine vücudun diğer uzak bölgelerine yayılmış kanseri ifade eder. Metastatik kanseri tam olarak anlamak için önce metastazı tanımlayalım.
Kanser hücrelerinin vücudun diğer bölgelerine yayılma sürecine metastaz denir. Normal hücrelerden farklı olarak, kanser hücreleri vücudunuzda ortaya çıktıkları yerin dışında büyüme yeteneğine sahiptir. Bu olduğunda, buna metastatik kanser, ilerlemiş kanser veya Evre IV kanseri denir.
Metastatik kanser hücreleri, mikroskop altında incelenip tespit edildiğinde, metastatik kanserin bulunduğu yerdeki hücrelere değil, birincil kansere benzer özelliklere sahiptir. Örneğin akciğere yayılan meme kanserine akciğer kanseri değil metastatik meme kanseri denir. Akciğer kanseri olarak değil, evre IV meme kanseri olarak tedavi edilir.
Kanser Nasıl Yayılır? (metastaz yapar)
Kanser hücreleri büyüyüp bölündüklerinde başladıkları yerden vücudun diğer bölgelerine geçebilirler. Kanserin yayılabileceği 3 yol vardır:
Doğrudan yayılma veya istila, birincil tümörün etrafındaki dokulara veya yapılara büyüdüğü anlamına gelir. Örneğin, prostat kanseri mesaneye doğru büyüyebilir.
Lenfatik sistem yayılımı, kanser hücrelerinin birincil tümörden ayrılarak lenfatik sistem yoluyla vücudun başka bir yerine gitmesi anlamına gelir. Lenfatik sistem, enfeksiyon ve hastalıklarla savaşan hücreleri yapan ve depolayan bir grup doku ve organdır.
Kan dolaşımı yayılımı veya hematojen yayılım, kanser hücrelerinin birincil tümörden ayrılarak kana girmesi ve vücutta yeni bir yere gitmesi anlamına gelir.
Ne tür kanserlerin metastaz yapma olasılığı daha yüksektir?
Yukarıda bahsedildiği gibi, hemen hemen tüm kanser türleri kaynak aldığı organın uzağına yayılabilir. En çok metastaz yapan kanserler:
- Meme kanseri
- Prostat kanseri
- Akciğer kanseri.
- Böbrek kanseri
- Tiroid kanseri
- Kolon kanseri.
- Pankreas kanseri
- Kemik kanseri
- Karaciğer kanseri
Kanser vücudun hemen hemen her yerine yayılabilir, ancak farklı kanser türlerinin belirli bölgelere diğerlerinden daha fazla yayılma olasılığı daha yüksektir. Kanserin yayıldığı en yaygın yerler kemik, karaciğer ve akciğerdir. Aşağıdaki liste, bazı yaygın kanserler için lenf düğümlerini içermeyen en yaygın metastaz bölgelerini göstermektedir:
Kanserin Yayıldığı Ortak Bölgeler
| Kanser Türü | Ana Metastaz Bölgeleri |
|---|---|
| Mesane | Kemik, karaciğer, akciğer |
| Meme | Kemik, beyin, karaciğer, akciğer |
| Kolon | Karaciğer, akciğer, periton |
| Böbrek | Adrenal bez, kemik, beyin, karaciğer, akciğer |
| Akciğer | Adrenal bez, kemik, beyin, karaciğer, diğer akciğer |
| Melanom | Kemik, beyin, karaciğer, akciğer, deri, kas |
| Yumurtalık | Karaciğer, akciğer, periton |
| Pankreas | Karaciğer, akciğer, periton |
| Prostat | Adrenal bez, kemik, karaciğer, akciğer |
| Rektal | Karaciğer, akciğer, periton |
| Karın | Karaciğer, akciğer, periton |
| Tiroid | Kemik, karaciğer, akciğer |
| Rahim | Kemik, karaciğer, akciğer, periton, vajina |
En hızlı yayılan kanserler hangileri?
En hızlı yayılan kanserler pankreas, beyin, yemek borusu, karaciğer ve deridir. Pankreas kanseri en tehlikeli kanser türlerinden biridir çünkü hızlı yayılır ve erken teşhis yöntemi yoktur.
Metastatik kanserin belirtileri nelerdir?
Bazı insanlar çok az veya hiç metastatik kanser belirtisi göstermezler. Semptomlar varsa, bunlar metastazın konumuna bağlıdır.
Kemik metastazı
Kemik metastazı ağrıya neden olabilir veya olmayabilir. Kemik metastazının ilk belirtisi, küçük bir yaralanmadan sonra veya yaralanma olmaksızın kemiğin kırılmasıdır. Bacak uyuşması veya barsak veya mesane kontrolü güçlüğü ile birlikte olan şiddetli sırt ağrısı hemen değerlendirilmelidir.
Beyin metastazı
Bir tümör beyne metastaz yaptıysa, semptomlar arasında baş ağrısı , baş dönmesi , görme sorunları, konuşma sorunları, mide bulantısı, yürüme güçlüğü veya kafa karışıklığı yer alabilir.
Akciğer metastazı
Akciğer metastazının kanser belirtileri genellikle çok belirsizdir. Bunun nedeni, diğer sağlık durumlarının semptomlarına benzer olabilmeleridir. Uyarı işaretleri arasında öksürük (Balgamlı veya kuru), öksürmekle kan gelmesi, göğüs ağrısı veya nefes darlığı yer alabilir .
Karaciğer metastazı
Karaciğer metastazı ağrıya, kilo kaybına, mide bulantısına , iştah kaybına, karın sıvısına (asit) veya sarılığa (derinin ve göz aklarının sararması) neden olabilir .
Mikrometastazlar
Mikrometastazlar, görülemeyecek kadar küçük kanser yayılma alanlarıdır (metastazlar). Herhangi bir tarama türünde görünemeyecek kadar küçüktürler.
Birkaç kanser türü için kan testleri, kanser hücrelerinin saldığı belirli proteinleri saptayabilir. Bunlara bazen tümör belirteçleri denir. Bunlar, vücutta bir taramada görünemeyecek kadar küçük metastazların olduğunu gösterebilir. Ancak çoğu kanser için kanserin yayılıp yayılmadığını söyleyebilecek bir kan testi yoktur.
