Yeni bir araştırma, insomnia (uykusuzluk) ve anksiyete semptomları olan bireylerde bitkisel, vitamin, mineral ve amino asit içeren bir nutraseutik takviyenin etkilerini inceledi. 8 hafta süren çalışmada, bu doğal bileşenlerin uyku kalitesini artırdığı ve anksiyete seviyelerini düşürdüğü gözlemlendi. Peki, hangi maddeler etkili oldu ve bu yaklaşım gerçekten işe yarıyor mu?
Araştırmanın Amacı ve Yöntemi
Bu gözlemsel çalışma, 28 hastanın katılımıyla gerçekleştirildi ve aşağıdaki kriterleri karşılayan bireyler seçildi:
🔹 İnsomnia tanısı (DSM-V) almış bireyler
🔹 Anksiyete seviyeleri belirgin olarak yüksek bireyler
🔹 En az üç aydır stabil psikiyatrik tedavi görenler
🔹 Hipnotik ilaç kullanmayanlar
Katılımcılar, bitkisel ekstreler, amino asitler, vitaminler ve mineraller içeren bir günlük takviye aldı. Uyku ve anksiyete düzeyleri başlangıçta (T0), 4. haftada (T1) ve 8. haftada (T2) ölçüldü. Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi (PSQI), Beck Depresyon Ölçeği (BDI), Insomnia Şiddet Ölçeği (ISI) gibi psikometrik değerlendirme testleri uygulandı.
Çalışmanın Bulguları: Doğal Takviyeler Etkili mi?
Araştırmanın sonunda, uyku ve anksiyete üzerine şu önemli etkiler gözlendi:
📉 Uyku Kalitesinde İyileşme:
- Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi (PSQI) puanlarında belirgin iyileşme (p<0.001)
- İnsomnia Şiddet Ölçeği (ISI) puanlarında düşüş (p<0.001)
- Melatonin ve L-theanine içeriği uyku süresini artırdı.
😌 Anksiyete ve Depresyon Belirtilerinde Azalma:
- State Anxiety (STAI-1) ve Trait Anxiety (STAI-2) ölçeklerinde iyileşme (p<0.001)
- Beck Depresyon Ölçeği (BDI) puanlarında düşüş (p<0.001)
- Valeriana, Ashwagandha ve L-Triptofan içeriği anksiyeteyi azalttı.
⚖️ Stres Algısında Düşüş:
- Hastaların stres seviyeleri, Rapid Stress Assessment (RSA) ölçeğine göre azaldı (p<0.001).
- Magnezyum ve çinko takviyesi, stres hormonu (kortizol) seviyelerini düzenledi.
🧬 Yorgunluk Üzerinde Belirgin Bir Etki Gözlenmedi:
- Yorgunluk şiddeti ölçeği (FSS) sonuçlarında anlamlı bir değişiklik gözlenmedi (p>0.05).
📊 Daha Uzun Süre Kullanım Daha Fazla Fayda Sağladı:
- 8 haftalık kullanım, 4 haftalık kullanıma göre daha güçlü etkiler gösterdi.
- Anksiyete ve depresyon belirtilerinde iyileşmeler zamanla arttı.
🔬 Yan Etki Bildirilmedi:
- Katılımcılar arasında ciddi yan etki görülmedi.
- Doğal bileşenlerin uzun vadeli güvenliği için daha fazla araştırmaya ihtiyaç var.
Takviye İçeriği ve Etki Mekanizmaları
Çalışmada kullanılan nutraseutik takviye, bitkisel ekstreler, amino asitler, vitaminler ve minerallerin bir kombinasyonuydu. İçeriğindeki bazı temel bileşenler şunlardır:
1. Bitkisel Ekstreler (Fitoterapötik Bileşenler)
🌿 Valeriana Officinalis (Kediotu Ekstresi) (200 mg)
- GABA-A reseptörlerini aktive ederek uyku süresini artırır.
- Anksiyeteyi hafifletici etkileri vardır.
🌿 Ashwagandha (Withania somnifera) (150 mg)
- HPA aksını düzenleyerek stres ve anksiyeteyi azaltır.
- Uyku kalitesini artırıcı etkiler gösterir.
2. Amino Asitler
💊 L-theanine (50 mg)
- Beyinde serotonin ve dopamin seviyelerini artırır.
- Sakinleştirici etkisi vardır ve anksiyeteyi azaltır.
💊 Melatonin (1 mg)
- Biyolojik saat düzenlenmesini sağlar.
- Uykuya dalma süresini kısaltır.
💊 L-tryptophan (125 mg)
- Serotonin ve melatonin sentezi için öncül madde.
- Uyku kalitesini artırır, anksiyeteyi hafifletir.
3. Vitaminler
🧪 B6 Vitamini (1.68 mg)
- Serotonin, melatonin ve GABA sentezinde rol oynar.
- Uykuya dalmayı kolaylaştırır.
🧪 D Vitamini (25 mcg)
- Uyku düzenleyici ve anti-enflamatuvar etki gösterir.
4. Mineraller
🔹 Magnezyum (225 mg)
- GABA seviyelerini artırarak gevşeme sağlar.
- Uykuya dalmayı kolaylaştırır ve kas gevşetici etki gösterir.
🔹 Çinko (8.7 mg)
- Melatonin sentezinde rol alır.
- Sinir sistemi üzerinde sakinleştirici etkiye sahiptir.
Günlük Hayata Uygulama Önerileri
💤 Uyku Sorunu Çekenler İçin Basit Öneriler:
✅ Bitkisel destekleri doktorunuza danışarak günlük rutininize ekleyin.
✅ L-theanine, melatonin ve magnezyum içeren gıdalar tüketin (yeşil çay, kabak çekirdeği, muz, ceviz).
✅ Akşam saatlerinde mavi ışık maruziyetini azaltın, telefon ve bilgisayar ekranından uzak durun.
✅ Yatmadan önce ashwagandha çayı içmeyi deneyin.
🧘♀️ Anksiyeteyi Hafifletmek İçin Öneriler:
✅ Düzenli meditasyon veya nefes egzersizleri yapın.
✅ Fiziksel aktivite (yürüyüş, yoga) anksiyeteyi azaltabilir.
✅ Gün içinde daha fazla doğal ışık alın.
✅ Stres yönetimi için günlük yazı yazma (journaling) alışkanlığı edinin.