Türkiye’deki marketlerden alınan bazı baharat, çeşni ve soslarda yüksek oranda monosodyum glutamat (MSG) bulundu. Tüketiciler bu ürünlere dikkat etmeli.
Monosodyum Glutamat (MSG) Nedir?
Monosodyum glutamat (MSG), yiyeceklerin tadını güçlendiren bir katkı maddesidir. Bu madde, özellikle umami olarak bilinen beşinci temel tadı ortaya çıkarmasıyla tanınır. MSG, işlenmiş gıdalar, baharatlar, çeşniler, soslar ve hazır çorbalarda yaygın olarak bulunur. Ancak, aşırı MSG tüketimi, kalp hastalıkları, obezite, böbrek hasarı, yüksek tansiyon ve hafıza sorunları gibi sağlık problemleriyle ilişkilendirilmektedir.
Monosodyum Glutamat (MSG), yiyeceklerin lezzetini artırmak için yaygın olarak kullanılan bir katkı maddesidir. En sık olarak aşağıdaki ürünlerde bulunur:
- Hazır Çorbalar ve Çorba Tozları: MSG, hazır çorbaların lezzetini artırmak için sıklıkla kullanılır.
- Atıştırmalıklar: Özellikle cipsler, patlamış mısır ve bazı kraker türleri MSG içerir.
- İşlenmiş Et Ürünleri: Sosis, salam, sucuk gibi işlenmiş et ürünlerinde lezzet artırıcı olarak MSG kullanılabilir.
- Donmuş Gıdalar: Hazır yemekler, özellikle Asya mutfağına ait donmuş yemekler MSG içerebilir.
- Fast Food Ürünleri: Özellikle fast food restoranlarında kullanılan bazı soslar, burgerler, tavuk ve patates kızartması gibi ürünler MSG içerebilir.
- Soslar ve Salata Sosları: Özellikle soya sosu, teriyaki sosu gibi Asya mutfağına ait soslar ve bazı salata sosları MSG içerebilir.
- Baharat Karışımları: Özellikle et ve tavuk için kullanılan baharat karışımlarında MSG bulunabilir.
- Hazır Erişteler (Noodle): Hızlı ve pratik bir yemek olarak kullanılan hazır noodle’lar, MSG içeren baharat paketleriyle birlikte satılabilir.
- Konserve Ürünler: Özellikle konserve sebzeler, etler ve bazı çorbalar MSG içerebilir.
- Çeşniler ve Hazır Karışımlar: Tavuk bulyon, et suyu bulyon gibi çeşni ürünleri genellikle MSG içerir.
Araştırmanın Amacı ve Yöntemi
Bu çalışma, Türkiye’deki yerel marketlerden satın alınan baharatlar, çeşniler ve soslardaki MSG miktarını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Çalışmada ters fazlı yüksek performanslı sıvı kromatografisi (RP-HPLC) yöntemi kullanılmış ve toplamda 33 farklı gıda örneği incelenmiştir. İncelenen örnekler arasında 4 farklı aroma verici, 15 çeşit baharat ve 14 farklı sos yer almaktadır.
Hangi Ürünlerde Yüksek MSG Bulundu?
Yapılan analizler sonucunda, bazı ürünlerin MSG içeriklerinin Türk Gıda Kodeksi’nde belirtilen 10 g/kg sınırını aştığı tespit edilmiştir. Özellikle aşağıdaki ürünlerde yüksek oranlarda MSG bulunmuştur:
- Çeşniler: “Seasoning 1” ve “Seasoning 2” isimli iki çeşnide MSG oranları sırasıyla 102,88 g/kg ve 31,50 g/kg olarak ölçülmüştür. Bu oranlar, Türk Gıda Kodeksi’nin izin verdiği maksimum sınırın çok üzerindedir. Diğer bazı çeşnilerde de sınır değerlere yakın MSG oranları tespit edilmiştir, örneğin “Seasoning 3” 16,19 g/kg ve “Seasoning 4” 10,40 g/kg MSG içermektedir.
- Soslar: Sos grubunda ise “Sauce 1” ve “Sauce 2” isimli iki sos ürününde MSG oranları sırasıyla 11,06 g/kg ve 10,44 g/kg olarak belirlenmiştir. Bu ürünler de Türk Gıda Kodeksi’ndeki sınırları aşan MSG içeriği ile dikkat çekmektedir.
- Aroma Vericiler: Aroma verici ürün grubunda MSG oranları daha düşük seviyelerde bulunmuştur. Ancak, “Flavor 1” adlı üründe 3,81 g/kg MSG tespit edilmiştir. Bu oran, diğer aroma vericilere göre oldukça yüksektir.
Etiketinde MSG İçermediği Belirtilen Ürünler
En dikkat çekici bulgulardan biri de, etiketinde MSG içermediği belirtilen 19 ürünün aslında MSG içerdiğinin tespit edilmesidir. Bu durum, gıda etiketlerinin güvenilirliği konusunda soru işaretleri doğurmaktadır ve tüketicilerin etiket bilgilerini dikkatle incelemeleri gerektiğini göstermektedir.
Bilimsel Yenilikler ve Sonuçlar
- Bu çalışma, Türkiye’deki yerel marketlerden alınan gıda ürünlerinde MSG miktarının kapsamlı bir şekilde analiz edilmesini sağlamıştır.
- Geliştirilen RP-HPLC yöntemi ile MSG’nin gıdalarda yüksek hassasiyetle tespiti mümkün olmuştur.
Bazı ürünlerde tespit edilen yüksek MSG oranları, Türk Gıda Kodeksi ve Avrupa Birliği Direktifleri ile uyumsuzluk göstermektedir.
Etiketinde MSG içermediği belirtilen ürünlerde dahi MSG bulunması, etiketleme standartlarının gözden geçirilmesi gerektiğini göstermektedir.
Tüketici İçin Ne Anlama Geliyor?
Bu çalışma, Türkiye’deki bazı baharat, çeşni ve soslarda yüksek miktarda MSG bulunduğunu ortaya koymaktadır. Özellikle MSG içermediği belirtilen ürünlerde dahi MSG tespit edilmesi, tüketicilerin bu tür ürünleri alırken dikkatli olmaları gerektiğini vurgulamaktadır. Sağlığınızı korumak adına, etiket bilgilerini inceleyerek MSG içeriği yüksek olan ürünlerden kaçınmak faydalı olabilir.