Araştırmalar, bazı popüler takviyelerin karaciğere geri dönüşü olmayan hasarlar verebileceğini gösteriyor. Bu takviyeler, özellikle bağışıklık sistemi ve enerji artırıcı iddialarıyla öne çıkıyor.
Tehlike Altındaki Karaciğeriniz: Popüler Takviyelerin Riskleri
Bağışıklık sistemini güçlendirdiği ve enerji verdiği iddia edilen altı popüler takviye, ciddi karaciğer hasarına neden olabilir. Michigan’daki araştırmacılar, 10.000’e yakın Amerikalı yetişkinden toplanan verileri inceledi. Araştırma, özellikle zerdeçal, yeşil çay özü ve ashwagandha gibi yaygın kullanılan takviyelere odaklandı.
Kimler Kullanıyor?
Araştırmaya göre, bu takviyeleri kullananların büyük bir kısmı yaşlı, beyaz kadınlar. Bu kadınlar, genellikle artrit, düşük enerji ve menopoz semptomları gibi sağlık sorunlarını hafifletmek için bu ürünleri tercih ediyorlar. Araştırmada, her 20 Amerikalıdan birinin bu takviyeleri kullandığı belirlendi.
Karaciğer İçin Tehlikeli Bileşenler
Araştırmacılar, bu yaygın takviyelerin karaciğerde kalıcı hasarlara ve organ yetmezliğine yol açabilecek bileşenler içerebileceği konusunda uyarıyor. Ancak, hangi bileşenlerin bu zararlı etkileri tetiklediği konusunda net bir bilgi verilmedi. Ayrıca, bu zararlı etkilerin nasıl ortaya çıktığı da belirsiz.
Michigan Üniversitesi Sağlık Fakültesi’nden Dr. Alisa Likhitsup, “Bitkisel ve diyet takviyeleri, genel sağlığı iyileştirmek ve küçük rahatsızlıkları tedavi etmek amacıyla milyonlarca insan tarafından tüketiliyor” diyor. Ancak, bu ürünlerin kimyasal analizleri, ürün etiketleri ile tespit edilen içerikler arasında sık sık tutarsızlıklar olduğunu gösteriyor.
Hangi Takviyeler Tehlikede?
Araştırmada yer alan takviyeler şunlar: zerdeçal, yeşil çay özü, garcinia cambogia, siyah yılan kökü, kırmızı mayalı pirinç ve ashwagandha. Bu takviyeleri kullananların %58’i son bir ay içinde en az bir kez bu ürünlerden birini tüketmiş. Kullanıcıların büyük bir kısmı ise 52 yaşında ve genellikle beyaz kadınlardan oluşuyor. Bu grup, genellikle eklem sağlığı, kilo kaybı, menopoz semptomları ve kalp sağlığını iyileştirmek amacıyla bu takviyelere yöneliyor.
Özellikle zerdeçal, eklem sağlığı için popüler olsa da, karaciğer hasarına yol açabileceği belirtiliyor. Araştırmacılar, bu takviyelerin karaciğer yetmezliği ya da karaciğer nakli gerektirebilecek kadar ciddi etkilere yol açabileceğini vurguluyor.
Karaciğer Hasarındaki Artış
Son yıllarda, takviyelere bağlı karaciğer hasarları ve buna bağlı karaciğer nakilleri belirgin bir artış gösterdi. 2010-2020 yılları arasında, takviyelerden kaynaklanan karaciğer nakli oranı, 1994-2009 yıllarına kıyasla %70 oranında arttı.
Neden Dikkatli Olmalıyız?
Bu takviyelerin karaciğer üzerinde yarattığı olumsuz etkiler nadir olarak kabul edilse de, özellikle FDA tarafından düzenlenmeyen bu ürünlerde risk yüksektir. Takviyelerin içeriği geniş bir yelpazede değişiklik gösterebilir ve bu da riskin derecesini belirsiz hale getirir.
Öne Çıkan Önemli Bulgular
- Zerdeçal, yeşil çay özü ve ashwagandha gibi popüler takviyeler karaciğer hasarına yol açabilir.
- Takviyelere bağlı karaciğer nakli oranı son yıllarda belirgin bir artış göstermiştir.
- FDA tarafından düzenlenmeyen takviyelerde içerik tutarsızlıkları sıkça görülmektedir.
Pratikte Ne Yapmalıyız?
Bu takviyeleri kullanmayı düşünen bireyler, karaciğer sağlığını korumak için dikkatli olmalıdır. Herhangi bir sağlık takviyesi almadan önce mutlaka bir doktora danışılmalı ve olası riskler göz önünde bulundurulmalıdır. Özellikle yaşlı bireylerin ve kronik rahatsızlıkları olanların, bu tür takviyeleri kullanmadan önce ekstra özen göstermesi gerekmektedir.